Diep Rusland in: ‘Het hart van Siberië’ (2)

Met een beetje fantasie heeft het mintgroene treinstation in Novosibirsk, met 1,5 miljoen inwoners de grootste stad van Siberië, de vorm van een locomotief. Op het perron arriveren sissende slaapwagons, die op weg zijn naar Vladivostok of Moskou. Reizigers uit alle delen van Siberië slepen zich voort met hun weekend- en Turkentassen naar de wachtkamer. Soldaten die rechtsstreeks uit de Eerste Wereldoorlog lijken te komen, sjouwen met hun spullen. Twee miljoen passagiers maken per jaar gebruik van Novosibirsk Glavny.

Aan de rand van de stad ligt station Inskaja. ,,Het hart van Siberië“, zegt Aleksej Sibilev (32), vicedirecteur van Inskaja, trots. Het is geen station, waar de passagierstreinen stoppen. In plaats daarvan rijden containers vol met zwarte kolen onder een voetgangersbrug. Door de luidsprekers klinken orders die echoën over het terrein. Tankwagons met Russische olie, gas en hout wachten op hun bestemming: Azië en Europa. Inskaja is een van de grootste vrachtstations ter wereld, vertelt Sibilev. Tweehonderd treinen in 24 uur, vijftienduizend volle wagons. ,,Als Inskaja niet werkt, zitten China en Europa in de problemen”, benadrukt Sibilev fijntjes.

Het Russische leven hangt af van de trein. De jongste geschiedenis is ermee verbonden. Zeker in het uitgestrekte Siberië en het Verre Oosten. De trein speelde vroeger en nu een sleutelrol in de ontwikkeling van deze gebieden. Voor de reizende mens en de economie. Tachtig procent van de natuurlijke hulpbronnen ligt in Siberie. Tachtig procent van de Russische industrie ligt in Europees Rusland. In Novosibirsk vormt handel, goederen uit China, de grootste sector. De Russische Spoorwegen is hier met afstand de grootste werkgever.

Het leven bloeit op langs het spoor. Novosibirsk heeft zijn oorsprong te danken aan de trein. Daarvoor was een ruzie met de later terugkrabbelende tsaar Aleksandr de Derde nodig. Rond de spoorbrug over de Ob, bedoeld voor de Trans-Siberische spoorlijn, groeide in 1893 een nederzetting van vijfhonderd huizen. Illegaal, want de woningen kwamen te staan op tsaristisch grondgebied. Zonder overleg en zonder een cent ervoor te hebben betaald. Tsaar Aleksandr reageerde boos. Hij kwam met een oekaze om de huizen te vernietigen, maar hij was te laat. Te veel mensen hadden zich al op zijn grond gevestigd. Toen stuurde hij maar een oekaze de wereld in om verder te bouwen aan de spoorlijn. Daarvoor wordt hij nu in Novosibirsk bij die eerste spoorbrug geëerd met een standbeeld. Over zijn eerste oekaze spreekt niemand meer. Het gebied rond Novosibirsk heeft zelf geen bossen, olie of gas. Wel steppe, maar die levert geen geld op. Daarom koestert de stad haar huidige rol als treinknooppunt van Siberië, de brug tussen Azië en Europa en hoopt zo bij te dragen aan de toekomst.

Aan station Inskaja zal het niet liggen, laat Sibilev nadrukkelijk weten. Ook niet als de temperatuur in de winter daalt naar -35 graden. ,,Hoe kouder het weer, hoe beter iedereen werkt. Alleen van hard werken, krijg je het warm.”