woensdag 10 april 2013

Tanja voelt zich illegaal in eigen land

Het is een veelvuldig gespreksonderwerp in mijn Russische vriendenkring. Elke burger in Rusland moet zich registreren op zijn adres. Dat mijn vrienden hierover de laatste tijd vaak praten, komt omdat een wet in de maak is die hogere boetes oplegt voor mensen die niet staan geregistreerd.
Dat laatste is een probleem. Huren is de meest voorkomende manier van wonen in bijvoorbeeld Moskou. Het lot van de huurder ligt in handen van de huiseigenaar. Dat raakt bijvoorbeeld vriendin en juriste Tanja (28). Ze huurt met haar man en hun een-jarig dochtertje een flat buiten het centrum van Moskou. De eigenaar van hun woning weigert Tanja en haar dochter te registreren. Want dat kost tijd, zegt Tanja. De verhuurder moet dan naar het politiebureau. Dat is niet zijn enige bezwaar, gaat Tanja verder. De eigenaar moet belasting betalen over de verhuur.

Wie niet staat geregistreerd, kan rekenen op een flinke straf. In de nieuwe wet, het Russische parlement heeft haar in een eerste lezing goedgekeurd, kunnen de boetes oplopen tot 500.000 roebel (ruim 12.100 euro). Op een valse registratie staat een gevangenisstraf van maximaal drie jaar. De wet is bedoeld om Centraal-Aziatische immigranten aan te pakken die vaak met vijftien tot twintig personen in een flat wonen, maar nu is iedereen de dupe. Het verzet komt tot uiting op internet en bij het Kremlin.
Geen registratie maakt het dagelijkse leven voor Tanja en haar dochter lastig. Wie in Rusland naar school wil of naar het ziekenhuis moet, kan dit alleen in de wijk waar hij geregistreerd staat. Tanja en haar dochter kunnen hier niet terecht. Zij staan geregistreerd in de stad Krasnodar, 1.250 kilometer ten zuiden van de Russische hoofdstad. Hier woonde Tanja voordat ze verhuisde naar Moskou.

Constant bekruipt haar een onzeker gevoel. Ze wordt behandeld alsof ze een crimineel is, zegt ze. Ze leeft met de angst dat ze elk moment in de problemen kan komen als ze wordt aangehouden of een agent op de deur klopt voor inspectie. Ze loopt illegaal rond, terwijl ze via haar werk belasting betaalt en Russisch burger is. De overheid wil controle hebben over het doen en laten van zijn onderdanen, meent Tanja. Zelf zal ze er proberen onderuit te komen door een agent geld toe te stoppen als hij naar haar registratie vraagt.
Meer ligt niet in haar mogelijkheden. Het vinden van een huisbaas die zorgt voor een registratie is een moeilijke klus. Vaak zijn deze flats ook duurder. Terug naar Krasnodar kan niet. Daar heeft Tanja geen werk. Ze overweegt te vertrekken naar het buitenland. Zo verjaagt de Russische staat zijn eigen burgers.