De Russische liefde voor bont

Ze heeft geen oog meer voor haar man, die staat toe te kijken. In plaats daarvan kijkt de 65-jarige Tamara Selezniva mij lachend en flirtend aan. Ze paradeert met haar nieuwe bontjas door de winkel. En wat vind je ervan, vraagt ze. ,,U ziet eruit als een koningin", antwoord ik en ze knikt instemmend.
Selezniva staat er ook echt bij als een tsarina. Met haar kin omhoog bekijkt ze haar zwarte bontmantel van nerts. Aan de bovenkant zit een knoop in de vorm van een broche. Naast haar staan twee winkelverkoopsters die haar voorzien van advies. Selezniva's man zegt niks en houdt alleen de oude bontjas vast. Ze zet haar witte bontmuts op om te kijken of die bij haar mantel past.
Na door de winkel heen en weer te hebben geparadeerd, kiest Selezniva voor de mantel. Haar mond met dik rood gestifte lippen staat in een grote krul naar boven van blijdschap. Terwijl ze wacht op haar man, die geld haalt bij de automaat, zegt ze: ,,Vroeger was bont alleen weggelegd voor de tsaar en zijn vrouw. Alleen zij konden dat betalen. Tegenwoordig is bont een stuk goedkoper en kunnen er ook mensen zoals ik mee rondlopen. Het is een teken van rijkdom en het is een prestigestrijd. Russische vrouwen moeten er mooi uitzien. We zijn concurrenten van elkaar."
Selezniva staat in Valentina, een van de bontwinkels die van 22 december tot en met 26 december een filiaal hebben geopend in tentoonstellingsruimte de Kleine Manege in het centrum van Moskou. Negentien winkels staan hier tijdelijk. Van de grond tot het plafond hangen de rekken vol glimmend bont van bijvoorbeeld nerts, sabel of vos. Een mantel van nerts kost ruim 5200 euro, een bontjas van vos meer dan 2100 euro en een vest van sabel 1250 euro. ,,Nerts is het populairst", zegt verkoopster Natasja Davidenko (45) van Valentina in een truitje met luipaardenprint. ,,Dat is betaalbaar. Sabel is te duur."
Rusland is het land van bont. In de zestiende en zeventiende eeuw veroverde Rusland Siberië en pelsjagers trokken mee om jacht te maken op bont, waar Siberië rijk aan was. Niet alleen voor Rusland, maar ook om te voldoen aan de stijgende vraag vanuit Europa. Tegenwoordig valt in de Moskouse winter altijd ergens een vrouw met een bontjas te zien. Soms zitten ze met zijn drieën naast elkaar in de metro.
Naast de concurrentie onder vrouwen heeft de bontjas een praktische reden legt Selezniva uit. ,,Met onze winters van -20 tot -30 graden is bont het enige wat helpt om warm te blijven. Wat dacht je van de volkeren in het noorden. Zij dragen alleen maar bont."
Irina Novozjilova schudt met haar hoofd bij het horen van Selezniva's argumenten. Novozjilova is directeur van Vita, een dierenorganisatie in Moskou. ,,Wat een slappe redenen. Je hebt tegenwoordig prima synthetische kleding die je bij -30 warm houdt.” Ze ontvangt mij in haar huis, waar een duif heen en weer fladdert van een plantenbak naar mijn tas en op die laatste gerust haar behoefte doet. Novozjilova schat dat een op de twee Russen iets van bont in huis heeft. ,,Arme mensen hebben hooguit een bontmuts, maar mensen met geld hebben meer kledingstukken."
De Russische liefde voor bont maakt het voor Vita moeilijk om de heersende mening te veranderen. De organisatie kan bogen op slechts een ,,klein" succes: in 2008 toen de Russische regering het doodknuppelen van jonge, Groenlandse zeehonden verbood. Een item dat op het eerste Russische televisiekanaal werd uitgezonden en daarom heeft geholpen de publieke opinie over bont iets bij te stellen.
Steun van de autoriteiten krijgt Vita niet, zegt Novozjilova. ,,Wat betreft de zeehonden kwam dat door internationale druk. Maar verder doet de overheid niets. De bontindustrie is lucratief en politici hebben daar belangen bij. Als er een anti-bontwet wordt aangenomen, raakt hen dat.” Ze vertelt over een wetsontwerp dat alle dieren beter zou beschermen. Politici hebben de wet uitgekleed. ,,Het ontwerp gaat nu alleen over honden en katten.” Vita richt zich vooral op acties, zoals stickers plakken in de metro of demonstraties. Ook zet de organisatie bekende Russen in. Dit alles helpt, merkt Novozjilova. ,,De ouderen willen niet veranderen. Maar jongeren staan er open voor. Dat gaat langzaam. Stap voor stap moet dat zich uitbreiden."
Wachtend op haar man kent Selezniva de bezwaren tegen bont in West-Europa. Ze heeft haar antwoord klaar. ,,Jullie dragen toch ook leer? Dat is precies hetzelfde. En mijn nieuwe mantel is van een gefokt dier. Niet doodgeschoten in het wild. En die Nederlanders moeten maar eens deze kant opkomen. Dan weten ze hoe koud het hier is.”