zondag 13 mei 2012

Het licht van de samenleving, de Russische intelligentsia

Een wandeling vandaag tegen president Vladimir Poetin over de boulevards door Moskouse intelligentsia: schrijvers, dichters en kunstenaars. Voor het eerst onder Poetin laten zij zich echt horen. Vijftienduizend mensen lopen van het standbeeld van dichter Aleksandr Poesjkin naar het standbeeld van Aleksandr Griboedov. ,,De Russische intelligentsia heeft zich altijd gekeerd tegen de machthebbers", zegt onderwijzeres Tamara Teperik (56) met een witte gleufhoed en witte schoenen. ,,Zij behoort tot onze geschiedenis. De schrijvers spelen tegenwoordig een grote rol. Iedereen kent hen."
De schrijverswandeling gaat langs een schaaktoernooi. ,,De intelligentsia heeft geen macht", zegt schrijver Sergej Razinof (43) met een zwart alpinopetje, wandelstok, sjaaltje om de nek gebonden, baard en een leren tas. ,,We zitten niet in de overheid. Maar we hebben wel invloed. Wij kunnen het morele bewustzijn van het volk veranderen door onze publicaties, via sociale media en door een protestwandeling als vandaag."
Schrijfster Ljoedmila Oelitskaja deelt handtekeningen uit bij het Griboedovstandbeeld. Oelitskaja is samen met de schrijvers Boris Akoenin en Dmitri Bikov en dichter Lev Roebinstein een van de drijvende krachten achter de wandeling, die bedoeld is om eens te kijken of Moskovieten ook zonder toestemming van de autoriteiten een stukje door de stad kunnen lopen. ,,Het was een experiment", zegt de Roebinstein na afloop, terwijl hij als een popster handtekeningen uitdeelt. ,,Met veel meer mensen dan verwacht. Dat is de invloed van de intelligentsia. We zijn de stem van de vrijheid."
Witte margrieten bij het Griboedovstandbeeld. Wit is de kleur van de oppositie.
De Russische intelligentsia smelt samen met de oppositie die sinds woensdag haar kamp heeft opgeslagen bij het standbeeld van de Kazachse dichter Abaj Koenanbajev in het park Schone Vijvers. Het geeft de oppositie extra steun. ,,Dat zijn verstandige mensen en het toont aan dat wij niet gek zijn", zegt de 25-jarige boekhoudster Irina Selina die sinds vandaag meedoet aan Occupy Moskou.
Het rooster van de oppositie van 13 mei. Met vandaag onder andere discussies, WK-ijshockey tussen Wit-Rusland en Kazachstan en een concert.
Niet iedereen is blij met de pratende, zingende en gitaar spelende demonstranten. ,,Dit is onze wijk. Geef stilte om te leven."
Van onder naar boven: ,,Als we een eenheid vormen, zijn we onoverwinnelijk", ,,Dit is onze stad!" en ,,Wij zijn de macht."
Protesteren is ook handel en de kas moet worden gevuld. Een anti-Poetinshirt voor 350 roebel (9 euro). Binnen een kwartier was deze stapel weg. Olja Zakomobina (30), eigenaresse van een keten, kijkt toe hoe de shirts worden verkocht. ,,Prachtig", noemt ze de deelname van de Russische intelligentsia. ,,Zij zijn de morele leiders van de maatschappij. Mensen kijken naar hen. Ze zijn verstandig. Het licht van onze samenleving."

vrijdag 11 mei 2012

Als op een festival

De broodjes met kolbasa (worst) gaan rond, nieuwe verplaatsbare wc's worden bezorgd en gitaristen spelen muziek van DDT, Kino of The Beatles. Het publiek zit eromheen en zingt en klapt mee. De politie kijkt van een afstandje toe. Het voelt als een festival à la Woodstock, maar dan onder de Moskouse blote hemel en de toegang is gratis.
Eindelijk heeft de Russische oppositie de juiste methode gevonden om niet als een prooi door de stad te worden opgejaagd. Gewoon, rustig gedragen bij de Schone Vijvers in het centrum van Moskou. Dag en nacht bij het standbeeld van de Kazachse dichter Abaj Koenanbajev.
Alles wordt gedaan om de lieve vrede te bewaren. Geen politieke leuzes of spandoeken, die leveren arrestaties op. Zolang de oppositie zich hieraan houdt, lijkt de politie het wel best te vinden. Wellicht heeft ze hiermee de juiste tactiek gevonden. Zo'n groepje van maximaal hooguit driehonderd mensen kan geen kwaad en het bespaart de politie een hoop energie door niet continu achter de demonstranten aan te jagen.
De oppositie gehoorzaamt de politie. En schakelt zelfs agenten in om de rust te bewaren. De politie is met het volk wordt er geroepen als een provocateur, iemand die de oppositie uit de tent wil lokken, wordt weggevoerd. Als twee leraren aan de klas geven oppositieleiders de regels door: geen alcohol, rotzooi opruimen en na 23.00 uur geen muziek. Er wordt braaf geknikt van ja.
Een vreedzaam protest komt de oppositie beter uit dan rellen als afgelopen zondag. De ontevreden middenklasse heeft geen zin in zulke spelletjes met de politie. Ze vinden de demonstranten rond Koenanbajev maar vreemd gespuis. Zoals de straatvechters, anarchisten uit het Linkse Front van leider Sergej Oedaltsov, die een abonnement heeft op arrestaties. Als de oppositie aantoont dat ze vreedzaam protesteert, krijgt ze er aanhangers bij. Dat is de gedachte. Groei is van belang, want de huidige aantallen zullen geen verandering brengen. Nog twee mankementen: geen helder programma en geen duidelijke leider.
De demonstranten rond Koenanbajev zien bivakkeren als de enige oplossing om Vladimir Poetin ooit weg te krijgen. Druk houden op de regering. Laten zien dat ze niet bang zijn en zich niet laten wegjagen. Sommigen merken zelfs dat hun protest zin heeft. Ze bespeuren een kleine verandering. De politie is vriendelijk. Ze dient geen aanklacht in bij arrestaties. En zo'n arrestatie duurt maar een paar uur. Daarna is het weer tijd voor kolbasa en muziek.
Update 23.12 uur: Een deel van de demonstranten heeft het terrein verlaten, schrijft Gazeta.ru. Omdat ze zich niet laten commanderen door oppositieleiders Ilja Jasjin en Ksenia Sobtsjak. De activisten wilden geld inzamelen voor eten. Maar iedereen moet zelf voor eten zorgen, kregen ze te horen. Gazeta.ru schrijft dat vijftienhonderd mensen zich hebben verzameld.

vrijdag 4 mei 2012

Een modeboom in de jaren tachtig

Prachtig zijn de foto's op het televisiescherm. Een tikkeltje verwonderd kijken de modellen van Christian Dior naar de Russen. In hun mooiste, weelderige jurken lopen ze door het warenhuis GOEM aan het Rode Plein. Ze dragen sierlijke hoeden. Met nog meer verbazing en terughoudend kijken de Russische vrouwen naar deze buitenlandse dames. De Russen zijn gekleed in lange, eenvoudige jurken en een hoofddoek. Andere hebben een sobere jas aan. Zo lopen ze er tegenwoordig nog bij buiten Moskou. Het is 1959 en het modehuis Christian Dior is als eerste buitenlands merk neergestreken in de Sovjet-Unie van Nikita Chroetsjov. Onder hem, valt te lezen op de fascinerende tentoonstelling 'Mode achter het ijzeren gordijn. Uit de garderobe van de Sovjetsterren' (nog tot 12 juni) in het Broodhuis in het Moskouse park Tsaritsino, stelt de Sovjet-Unie zich open voor het buitenland. Er zijn meer zijn meer contacten tussen de Sovjet-Unie en het Westen. Er wordt meer gereisd tussen beide werelddelen en dat heeft invloed op de Russische mode.
De tentoonstelling toont onder andere de fraaiste avondjurken van Russische zangeressen, actrices en de beroemdste ballerina's. Het mooiste bont hangt er. In vitrines liggen parfumdozen met het Kremlin erop afgebeeld. Tassen met bloemenprint in felle kleuren. Onder Chroetsjovs voorganger, Josef Stalin, moet de mode allemaal een pot nat zijn. Iedereen keurig in de kleding van de communistische partij of van de jeugdbeweging Komsomol. Er mag geen onderscheid worden gemaakt. Toch komt ook onder Stalin de Westerse mode door in Sovjet-Unie. Zeker als Russische soldaten Westerse kleding als trofee meenemen naar huis na afloop van de de Tweede Wereldoorlog.
Na de oktoberrevolutie in 1917 wordt Westerse kleding aan banden gelegd. De nieuwe communistische machthebbers keren zich af van het Westen. Maar de Nieuwe Economische Politiek (NEP) zorgt voor verlichting. Het is Lenins initiatief om een beetje af te stappen van de staatseconomie. De NEP geeft de burgers de kans om zelf te ondernemen. Boeren zetten een eigen bedrijf op en anderen beginnen een modeatelier. Onder Leonid Brezjnev, de opvolger van Chroetsjov, ontkomt ook de Sovjet-Unie niet aan de hippie-kleidng. De Russische sterren kleden zich in jurken met felle kleuren. De spijkerbroek breek door. Maar de echte doorbraak komt onder de laatste Sovjetleider Michail Gorbatjsov. Zijn hervormingen en openheid zorgen voor een modeboom in de jaren tachtig. De opmars van de Westerse mode is niet meer te stuiten. Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor Gorbatsjovs vrouw Raisa, de eerste Russische First Lady. Ze vergezelt haar man op zijn reizen en ze komt op televisie. Gekleed volgens de laatste mode, waardoor ze zich ontpopt als een voorbeeld voor Russische vrouwen. Anno 2012 is de Westerse mode niet meer weg te denken. Zara, H&M, Topman, ze zitten er allemaal. Net als Christian Dior en andere modehuizen in het GOEM. Voor Russische merken: onder andere in de designfabriek Flacon en het winkelcentrum Tsvetnoj Market.