De eerste keer was als toerist. Want Toela, en omgeving, biedt genoeg om twee dagen rond te dolen.
Zo direct met de trein is het verschil met Moskou weer eens duidelijk voelbaar. Aan de voorkant van het station rijden piepende trolleybussen, afdankertjes van vroeger, af en aan. Met trolleybus nummer 5 naar het hotel. Nog altijd beschikt in Toela elke (trolley)bus, tram over twee personeelsleden: een chauffeur en een conducteur (meestal 40+ en vrouw) die bij elke reiziger persoonlijk langskomt om de kosten van het ritje op te halen. Meteen al valt de vriendelijkheid van de bewoners op. Zonder dat ze het gevraagd worden, helpen ze je met het vinden van de juiste bushalte om uit te stappen.
Herinneringen aan het Sovjetverleden zijn er meer dan genoeg in Toela. Het Leninstandbeeld met op de achtergrond het Kremlin, de kilometerslange Leninboulevard, door het centrum, de 1 meistraat en de Rode Legerboulevard, die loopt vanaf het station.
Toela dankt zijn faam, naast de wapenindustrie en de productie van samovars (de typische Russische metalen waterkoker), ook aan Lev Tolstoj, een van Ruslands beroemdste schrijvers. Op een halfuur rijden met de auto ligt zijn landgoed Jasnaja Poljana. Tolstojs huis staat er nog en verderop in het bos bevindt zijn graf. Maar het bijbehorende, glooiende, ongerepte landgoed steelt de show: bossen, heide, een kronkelend riviertje, bruggetjes eroverheen, vlinders en landbouwgrond, waarop vroeger de boeren van Tolstoj werkten. Hoe dieper je het immense landgoed inloopt hoe meer je het gevoel hebt dat je de enige op deze wereld bent.
Toela gaat mee in de tijd. Een winkelcentrum met een filiaal van een Westers elektronicaconcern en een Westerse supermarkt is op de weg naar Jasnaja Poljana verrezen. Westerse automerken vullen de Leninboulevard. Tegenover het monument van de Tweede Wereldoorlog opende op de laatste zondag van juli de eerste McDonalds van de stad. Met net als in de rest van Rusland lange rijen voor de toonbank.
Mijn tweede bezoek was naar aanleiding van een verhaal over de Russische identiteit sinds de val van de Sovjet-Unie. De ouderen koesteren uit nostalgie nog altijd hun identiteit van de nieuwe Sovjetmens en de jongeren zetten hun zoektocht voort bij gebrek aan een duidelijke richting van het nieuwe Rusland.
Dus een gesprek met de 54-jarige kunstenaar Aleksandr Kartasjov, die woont in een oud complex, waar vroeger de productie van samovars plaatsvond. Het personeel woonde en werkte hier. Vanaf de binnenplaats maakt het complex een vervallen indruk met de afgebladerde en vale verf. De voorkant is keurig opgeknapt in wit en zachtroze kleuren. Het huis van Kartasjov is niet-Russisch met zijn hoge plafonds en houten deuren. De goedlachse Kartasjov - zijn haar verward - was op het moment van de augustuscoup toevallig in Moskou. Hij lacht om zijn herinneringen: de tranen van de ongeruste achterblijvers, de straten met tanks en de menigte bij het Witte Huis. Als kunstenaar voelt hij zich een man van de wereld en niet gebonden aan wat voor een identiteit. Zijn dichtbundels Absent en Schaduw van een engel meegekregen.
Journaliste Jelena Viktorovna neemt me mee naar de redactie van Sloboda, aan de rand van Toela, waar zich tevens een villawijk bevindt. De huizen liggen achter hoge muren en de toegangswegen van de wijk zijn afgesloten met een hefboom.
Sloboda, in handen van een Duitse uitgeverij, is een regionaal mediaimperium met niet alleen een krant (ook voor de iPad), maar ook een gelikte internet-portal met nieuws, uitgaan en mode en een glossy tijdschrift. De journalisten zijn overwegend jongeren (20-35) met Viktorovna als grande dame van de redactie. In haar kantoor zegt directeur Vera Kirjoenina dat haar mensen geheel vrij te werk gaan kunnen gaan. ,,We kunnen schrijven over alles wat wij willen." Natuurlijk, zoals me al eerder is overkomen, wil de regionale pers graag een verhaal over die Hollandse journalist in Toela.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten