In Rusland en zeker in Volgograd, van 1925 tot 1961 Stalingrad geheten, is de naam van de tiran, die miljoenen de dood injoeg, nooit ver weg. Onder Stalins leiding versloeg het Rode Leger nazi-Duitsland zeventig jaar geleden tijdens de beroemde Slag om Stalingrad. ‘Ni sjagoe nazad’ (Geen stap terug), luidde Stalins bevel. De soldaat die geen trek had in vechten, werd geëxecuteerd. De drie beruchte woorden staan in Volgograd op een herdenkingsmonument.
Stalins aanbidders zien graag dat Volgograd zijn vorige naam terugkrijgt. Zoals dat gebeurde tijdens de herdenking op 2 februari en ook voor zes andere historische oorlogsdata geldt, zoals de dag van de Duitse inval op 22 juni 1941. Er gaan stemmen op voor een referendum over de naam. Stalins slachtoffers en hun nabestaanden gruwelen ervan.
Zo is Rusland verdeeld over de man wiens sporen in elk gezin nog voelbaar zijn. Pokoesova herbergt beide kampen in zich. ‘Mijn moeder verafschuwde Stalin. Haar ouders zijn onder hem vermoord. Ze waren rijk, dus de vijand van het volk. Mijn vader zag hem als een God. Want dankzij Stalin wonnen we de oorlog. Zelf zie ik zowel zijn goede als zijn slechte kanten.’
Pokoesova vertelt dat Stalin steeds vaker wordt bekritiseerd. Maar een definitieve afrekening is te pijnlijk. Dat zou betekenen dat het leven van miljoenen Russen in het teken heeft gestaan van een bloederig regime. Dat Stalingrad nu Volgograd heet, is voor die mensen al moeilijk te verteren. Zij moeten zich tevreden stellen met zijn buste in de woonkamer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten