Dag Rusland: een leven zonder stilettohakken

Buiten danst de sneeuw van links naar rechts, van omhoog naar omlaag in het licht van de Moskouse straatlantaarns. Ik verheug me nu al op het langlaufen over de bevroren Moskva. Langs ijsvissers in hun koepeltentjes stil zittend alsof ze zelf bevroren zijn, de kerk met de gouden koepels als uien glinsterend in de zon. En dan plots verschijnt er een man slechts gehuld in een korte broek en op blote voeten hardlopend over de bevroren rivier.

Zo kan ik nog wel tientallen regels vullen over Rusland, waar mijn hart van gloeit. En toch, toch is het tijd om te vertrekken. Vanaf 15 april zet ik de terugreis naar Nederland in. Na een verblijf van bijna vier jaar. Toen arriveerde ik op vliegveld Moskou Domodedovo met slechts een rugzak en twee opdrachtgevers. De bedoeling is niet om direct naar Nederland te gaan, maar via een omweg. Om in het vliegtuig te stappen en drie uur later op Schiphol te staan is een te grote schok. De overgang van Russische vrouwen met benen als stelten met daaronder stilettohakken tegenover de Nederlandse dames met hun platte schoenen heeft tijd nodig.
Rusland voelt als thuis en Moskou als een warme bontjas. Als ik terugkeerde na een bliksembezoek aan Nederland en ik vloog boven Russisch grondgebied werd ik warm van binnen. In Moskou kan ik in het weekend niet uitslapen. Zodra ik wakker ben, voel ik de drang om naar buiten te gaan. Deze miljoenenstad ontdekken. Espresso drinken in een van de talloze cafés, slenteren door een wijk waar een jaar geleden niets te doen was en er zich nu van alles ontwikkelt: ateliers, tentoonstellingen en restaurants. Op weg naar een nieuw protest, waarin Ruslands leiders de volle laag krijgen en jonge soldaten toekijken. Ik krijg er ladingen energie van.

Rusland heeft mij alles gegeven waar ik van droomde als journalist. De lieve, gastvrije Russen die ik heb ontmoet door het hele land. Ik zou nu zo bij hen kunnen aankloppen en ze zullen me ontvangen als hun verloren zoon met drank en eten. Op bezoek geweest bij Ruslands leiders: Poetins huis buiten Moskou en de gouden Aleksandrzaal van Medvedevs Kremlin. Ik trok naar broeierig Dagestan met drie aanslagen in een nacht in de stad, Machatsjkala, waar ik toen sliep. Skiede op de toppen van de Kaukasus. Zag dat medewerkers van stembureaus kleine cadeaus gaven met het logo van Poetins partij erop aan mensen die nog moesten stemmen. De protesten die volgden met de opkomst van de mondige middenklasse. Ongekend in Poetins Rusland.
Ik bouwde met trots mijn winkel op. Reportages, analyses en interviews geschreven voor opdrachtgevers die niet misstaan. Het betekent keihard werken, 24x7, schrijven, Facebook, passie, ondernemen, doorzetten, onderscheiden, inzet, bloggen, fotograferen, nieuwsgierigheid, Twitter, altijd in voor een verhaal, een portie geluk, scherp blijven en ernaar leven als een topsporter. En dan volgt daarom meteen een onthulling: in vier jaar Rusland ben ik nog nooit dronken geweest. Dat voor een journalist.

Het kan dus slagen als freelance journalist in de voor media slechte tijden met ontslagen, bezuinigingen, geklaag van collega's, ander doemdenken en de lancering van nieuwe projecten (zie hier en hier) in de hoop het tij te kunnen keren. Mijn vertrek heeft werkelijk niets te maken met te weinig inkomsten of een gebrek aan opdrachten, maar met het streven naar nieuwe dromen. Dat je als freelancer gratis werk moet leveren, zoals de discussie nu is, geloof ik niet. Ook niet als starter. Alsof de beginnende bakker gratis brood uitdeelt. Dan kan hij de tent sluiten. Het argument dat een opdracht bij een bekend medium weliswaar gratis is, maar goed voor je bekendheid, is flauwekul. Daar was ik in het begin als groentje nog gevoelig voor, maar het heeft me nog nooit wat opgeleverd. Liever ging ik zelf achter betalende opdrachtgevers aan. Met mijn blog, artikelen en enthousiasme als visitekaartje.
Zonder geld geen nieuws uit Rusland. Het is niet meer de supermacht van weleer, maar nog altijd een land om rekening mee te houden. Kijk alleen al maar naar de afgelopen dagen: de Russische spaarcenten en witwaspraktijken op Cyprus, invallen bij ngo's, de dood (moord, zelfmoord?) van de ooit invloedrijke oligarch Boris Berezovski en de niet-arrestatie van zijn rivaal Roman Abramovitsj. Een land dat hoort tot een van de grootste handelspartners van Nederland en samen delen ze een geschiedenis. Zie ook het huidige Nederland-Ruslandjaar. Een land dat zit bij de Raad van Europa en de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, een Europees huis. Dan zijn er nog de talloze persoonlijke verhalen. Elke Rus heeft een bewogen geschiedenis: Stalin, WOII, het communisme, de val van de Sovjet-Unie, de turbulente jaren negentig en Poetins Rusland. Dit moet verteld worden. Zeker nu de traditionele media hun vaste correspondenten terugtrekken, moeten de freelancers dit gat vullen.

Rusland is nog niet van mij af. Mijn plan is om onder andere verder te gaan als reizend correspondent voormalige Sovjet-Unie, met standplaats Amsterdam. Het zal in Nederland wennen zijn zonder vrouwen met benen als stelten met daaronder stilettohakken.
See you on the road.
PS. Tot op het laatst zal ik op mijn blog schrijven.