Vol bravoure keek Aleksej Navalny in december vorig jaar als een veldheer over de honderdduizend mensen voor zich. 'Ik zie genoeg mensen om nu het Kremlin en het Witte Huis over te nemen', sprak de oppositieleider dreigend vanaf het podium op de Sacharovboulevard in Moskou. 'Maar we zijn een vreedzame kracht. We zullen dat niet doen, nu niet.'
Van de stoere taal bij de Russische oppositie is ruim twee maanden later weinig over. Weg is de euforie over de succesvolle protesten tegen fraude bij de parlementsverkiezingen in december en voor het doorbreken van Vladimir Poetins macht. De witte lintjes, een mars door de stad en hand in hand een kring vormen rond het centrum van Moskou met tienduizenden deelnemers, het zijn herinneringen aan een romantische fase, zoals schrijver Boris Akoenin, een van de gezichten van de Liga van Kiezers, een verzamelnaam voor verschillende oppositiebewegingen, deze periode noemt. Ze staan in schril contrast met de twee protesten na de presidentsverkiezingen van zondag 4 maart. Hooguit twintigduizend kwamen er afgelopen zaterdag opdagen en tienduizend de maandag nadat Poetin voor de derde keer werd gekozen tot president.
Na de maandag was oppositieleider Boris Nemtsov zich ervan bewust dat het hoogtepunt voor nu voorbij lijkt. Sinds de jaren negentig zit de voormalige vicepremier in de politiek en hij kent het spel als geen ander. Vorige week deed hij in Moskou mee aan een protestactie voor de vrijlating van twee gearresteerde leden van de Russische vrouwenpunkgroep Pussy Riot. Zij besprongen in februari het altaar van de Christus Verlosserkerk in de hoofdstad uit protest tegen Poetin en de innige band tussen de overheid en de Russische-orthodoxe Kerk. 'Veel mensen zijn teleurgesteld dat de demonstraties niet het gewenste effect hebben', zegt Nemtsov als hij terugloopt naar zijn auto. 'Politiek gaat met pieken en dalen. In Rusland verloopt het altijd traag. We zijn conservatief en koud. Niet zo heetgebakerd als in de Arabische landen.'
Een andere oppositieleider, Ilja Jasjin, wilde niet geloven dat maandag een slecht voorteken was. 'Toen was het een werkdag en het protest was 's avonds', zegt hij in een café in het centrum van de hoofdstad de dag voor het zaterdagse protest. 'Zaterdag loopt het weer vol.' Maar het liep niet vol. Het was nog wel een vrije dag en warmer dan bij eerdere acties. Na dit protest dringt de werkelijkheid tot Jasjin door en schrijft hij op zijn weblog: 'Vergeet niet vrienden, wij lopen de marathon. Soms moet je het tempo verhogen. Soms vertragen om genoeg adem te hebben om de finish te halen.'
Naast de teleurstelling kent het afnemende enthousiasme ook andere factoren. De eerste woede is weggeëbd. Mensen hebben zich neergelegd bij nog zes jaar Poetin. Daarnaast ontbreekt het aan een strategie. Alleen protesteren geeft de demonstranten weinig vertrouwen in een goed vervolg. Het gat tussen de demonstrerende middenklasse in de grote steden en de burgers in de regio blijft bestaan, waardoor de vonk niet overslaat, erkent Jasjin. 'In de provincie geloven ze wat de staatsmedia beweren.'
De protesten hebben een impuls nodig, meent Joeri Saprykin, lid van het comité 'Voor eerlijke verkiezingen' dat de acties organiseert. 'Er moet een campagne komen om de mensen in Rusland bij elkaar te brengen', oppert hij. Saprykin stelt voor dat blogger Navalny, die via internet strijdt tegen corruptie en daarmee een eigen achterban creëert, mini-Navalny's opzet in de provincie. De linkse leider Sergej Oedaltsov, die in mei voor Poetins inauguratie als president een mars van een miljoen mensen wil opzetten, moet volgens Saprykin de Communistische Partij nieuw leven inblazen en gebruik maken van de regiostructuren en die van vers bloed voorzien. Anderen opperen de oprichting van een politieke partij voor de ontevreden middenklasse met een duidelijke leider.
Saprykin schrijft in een column op de site Lenta.ru: 'Als de oppositieleiders tot de conclusie zijn gekomen dat hun enige optie is om de straat op te gaan, dan hebben ze een grote fout gemaakt.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten