'Het Kremlin krijgt acht dagen'

Door heel Rusland vonden zaterdag protesten voor eerlijke verkiezingen plaats. In Sint-Petersburg verzamelden de ontevreden Russen zich op het Pioniersplein. 'Dit protest zorgt ervoor dat de regering ons hoort.'

Uit de duizenden kelen op het Pioniersplein in Sint-Petersburg klinkt een volmondig en verlangend 'jaaaaaa'. Elke keer als reactie op de eisen van Olga Koernosova van de oppositiebeweging Solidarnost, die vanaf het podium de menigte toespreekt. 'We zullen ervoor zorgen dat de uitslag van de verkiezingen onwettig wordt verklaard, we willen een wijziging van de kieswet, we willen dat alle politieke partijen registreerd worden.'
Als een golf trekken zaterdag de protesten tegen de in de ogen van de oppositie frauduleuze verkiezingen over Rusland. Van tijdzone naar tijdzone. Van Vladivostok in het Russische Verre Oosten tot aan het uiterste westen in de exclave Kaliningrad. Een unicum, want de demonstraties zijn de grootste sinds Vladimir Poetin vanaf 2000 over Rusland heerst. In Sint-Petersburg, met 4,8 miljoen inwoners de tweede stad van het land, komen zaterdag zevenduizend tot tienduizend mensen naar de bijeenkomst, die vreedzaam verloopt. In de thuisstad van premier Poetin en president Dmitri Medvedev kijkt de politie rustig toe.

Op het Pioniersplein verenigt het ontevreden deel van Sint-Petersburg zich. De nationalisten zwaaien met hun zwart-geel-witte vlaggen. De communisten met hun rode vlaggen. De liberalen met de witte van hun partij Jabloko. Op het podium spreken naast de politieke partijen een vakbondsleider, studentenleider, een monarchist en de advocaat van de gevangen oligarch Michail Chodorkovski. De demonstranten juichen elke toespraak toe. Ze hebben elkaar gevonden in een gezamenlijk doel: eerlijke verkiezingen en de vrijlating van politieke gevangenen.
Van een revolutionaire gedachte is geen sprake op het plein. De 27-jarige Tatjana Dimidova moet er niet aan denken. 'Geen revolutie', zegt ze beslist. Ze verwoordt het algemene gevoel van de demonstranten. 'Niemand wil dat. Een revolutie zorgt voor bloed en slachtoffers. Een revolutie splijt het land in tweeën, vernietigt Rusland en dan moeten we alles opnieuw opbouwen. Het moet stap voor stap. Dit protest zorgt ervoor dat de regering ons hoort.'

De oppositie ruikt haar kans. Ze merkt dat Poetin een ander Rusland tegenover zich heeft. De middenklasse ontwaakt. Een generatie jongeren die zich altijd had afgekeerd van de politiek, heeft zich aangesloten bij de protesten en staan op het Pioniersplein. Ze mobiliseren zich via de sociale netwerksites Facebook, Twitter en het Russische Vkontakte. Ze maken zich zorgen dat ze niet in een vrij land kunnen leven. Voor het eerst onder Poetin negeert de staatstelevisie zaterdag in de journaals niet de oppositie, maar zendt ze de werkelijkheid van de protesten uit. Voor de Russen een openbaring.
Eerlijke verkiezingen zorgen voor balans in de Russische samenleving, meent de oppositie. Ze moeten een einde maken aan de monopoliepositie van Verenigd Rusland, de partij van de macht. De regerende partij van Poetin en Medvedev veroverde vorige week zondag 238 van de 450 zetels in de Doema, het Russische parlement. Een verlies van 77 plekken, maar ze behoudt de meerderheid. Volgens de oppositie haalt Verenigd Rusland zonder verkiezingsfraude niet meer dan dertig procent. Oppositiepartijen scoren hoger dan de officiële uitslag. Bij eerlijke verkiezingen zien de Russen hun belangen vertegenwoordigd in de Doema.

Nu wacht de oppositie op een concreet antwoord van de regering. Ze verleende toestemming aan de protesten. Maar Poetin is niet iemand die de macht uit handen geeft. Het Kremlin kan de demonstraties ook gebruiken om de oppositie de kans te geven stoom af te blazen en op de oude voet verder te gaan. Medvedev scheef zondag op zijn Facebookpagina dat hij opdracht heeft gegeven om onderzoek te laten doen naar verkiezingsfraude. Over de protesten schreef hij: 'De burgers van Rusland hebben de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vergadering. Mensen hebben het recht om de mening die zij hebben uit te drukken. Alles vond zaterdag plaats binnen het kader van de wet.'

Wellicht gokt het Kremlin erop dat ze van de oppositiepartijen niets heeft te vrezen. De leiders zijn verdeeld. Ze vechten ieder voor hun eigen plek en houden vast aan hun eigen standpunten. Dit kwam tot uiting in zowel Sint-Petersburg als Moskou waar de oppositie ruziede over de lokatie van de protesten. Daarbij heeft zich voor de presidentsverkiezingen in maart tegenover Poetin nog geen sterke kandidaat gemeld.
De oppositie in Sint-Petersburg wil de druk op de ketel houden. Op het Pioniersplein stelt Andrej Dmitrijev van een Ander Rusland een ultimatum aan de autoriteiten. 'We geven ze acht dagen om de verkiezingsuitslag te annuleren. Als dat niet gebeurt, komen we volgende week zondag niet met tienduizend, maar met honderdduizend mensen protesteren.'