Voor jaren aan elkaar gekoppeld

Vrijwel zeker keert premier Vladimir Poetin terug als president van Rusland. Het huidige staatshoofd Dmitri Medvedev doet voor hem een stap opzij. Samen lijken ze zich te hebben verbonden aan de toekomst van hun land.

Na de vorige Russische presidentsverkiezingen in 2008 dook de volgende spotprent op. Om en om bleken de Russische leiders kaal te zijn of haar te hebben. Vanaf de blote schedel van Lenin tot en met de grijze haardos van Boris Jeltsin. Daarna kwamen premier Vladimir Poetin, zonder haar, en president Dmitri Medvedev, met haar. Om de beurt verschillende keren afgebeeld. Poetin steeds kaler en met meer ingevallen wangen. Medvedev steeds grijzer en met hangende wangen. Op het laatst zien ze eruit als twee verschrompelde opa's. De spotprent lijkt uit te komen.
Strak georganiseerd was het congres van Ruslands grootste politieke partij Verenigd Rusland afgelopen zaterdag. Alles verliep volgens het geplande scenario. Poetin (58) droeg eerst Medvedev (46) voor als nummer één van de kandidatenlijst van Verenigd Rusland bij de komende parlementsverkiezingen in december. Voor hem ligt een rol als premier in het verschiet. Vervolgens was het wachten op de beslissing waar heel Rusland over speculeerde. Medvedev gaf zijn steun aan Poetin als komende president van Rusland bij de verkiezingen in maart 2012. Het luide applaus van de elfduizend aanhangers klonk door het Moskouse overdekte sportstadion Loezjniki.
De hele scene past in Ruslands geleide democratie. Nog zes jaar Poetin. Het is de nieuwe termijn voor een Russische president. En waarschijnlijk zes jaar erbij, want de president mag voor een termijn herkozen worden. Weinig staat dit in de weg. Russische verkiezingen kennen een voorspelbare afloop: het Kremlin wint altijd. Desnoods met fraude. De Russische bevolking heeft het nakijken. Maakt Poetin, die ook al president was in de periode 2000-2008, de komende twaalf jaar af dan heeft hij twintig jaar over Rusland geheerst. Daarna is mogelijk Medvedev aan de beurt en wisselen ze van positie. Zo kan het duo aanblijven tot 2036 en wellicht langer.
De wisseling van de wacht zorgt voor teleurstelling onder de Medvedev-getrouwen. Hij kiest niet voor een eigen koers en lijkt te handelen bij Poetins gratie. Ze voelen zich bedrogen na te hebben geloofd in de oprechtheid van Medvedevs woorden. Weg zijn de dromen over meer persvrijheid en meer invloed van het parlement. Thema's waar Poetin amper wat mee heeft. Vanuit het Kremlin wordt alles strak geregisseerd. In zijn eerste acht jaar als president kwamen de televisiezenders in overheidshanden en werd de oppositie het leven onmogelijk gemaakt. Een van Medvedevs voornaamste economische adviseurs, Arkadi Dvorkovitsj, berichtte op het microblog Twitter teleurgesteld na het horen van de nieuwe rolverdeling. 'Er is geen enkele reden tot vreugde.' Zijn volgende bericht luidde: 'Het is tijd om over te schakelen naar het sportkanaal.'
Verbitterd klonk Gleb Pavlovski op de radiozender Echo Moskvi. Medvedev ontsloeg hem dit jaar als politiek adviseur. Hij vermoedt dat Medvedev onder druk opzij is gestapt. 'Ik denk dat dit het instituut van het presidentschap, het karakter van het politieke proces in het land en de legitimiteit van de politieke macht in de toekomst ondermijnt. Het is een crisis.'
Halen Medvedev en Poetin samen 2036? Gevaren dreigen er wel. De grootste angst van het Kremlin is de woede van de burgers. De sluimerende economische crisis kan toeslaan. Met werkloosheid als gevolg. In sommige regio's, zoals in de exclave Kaliningrad, mort het volk uit onvrede over het beleid. De gouverneur van Kaliningrad ruimde hierdoor vorig jaar het veld. Nu al valt een Poetin-moeheid te bespeuren. De Russische bevolking is de corruptie en bureaucratie, waar Poetins partij Verenigd Rusland het symbool van is, meer dan zat. De noordelijke Kaukasus blijft een bron van zorg. Het geweld in dit gebied kan zich uitbreiden met als gevolg dodelijke aanslagen in de Russische steden, zoals dit jaar op de Moskouse luchthaven Domodedovo. Tot frustratie van de bevolking, die zich afvraagt waarom het Kremlin hierop geen antwoord heeft.
Zelf gelooft Poetin dat hij het volk achter zich weet te houden: 'De taak van de regering is niet alleen om honing te gieten in een kopje, maar soms ook het toedienen van een bitter medicijn. Maar dit moet altijd open en eerlijk gebeuren, en dan zal de meerderheid van de bevolking de regering begrijpen.'