maandag 19 september 2011

'Ik wil geen Moskoviet worden'

Binnen tien dagen viel de beslissing. President Dmitri Medvedev heeft het gebied ten zuiden en zuidwesten van Moskou aangewezen als de plek waar de Russische hoofdstad gaat uitbreiden. Niemand houdt de opmars van de miljoenenstad tegen.

De bus rijdt onder de MKAD, de ringweg die Moskou omsluit en waar het verkeer als vanouds vast staat, door en dan houdt de Russische hoofdstad op te bestaan. Geen flats meer, maar de laatste restjes woningen en bedrijven. Als de bus die heeft gepasseerd, openbaart zich ten zuidwesten van Moskou een groene vlakte met plukjes bos. Ruslands befaamde berkenbomen schieten voorbij. Evenals de reclameborden voor vakantiehuizen midden in de natuur.
Dit groene gebied behoort straks tot de verleden tijd. Het wordt slachtoffer van de moderniseringsdrang van president Dmitri Medvedev. In juni lanceerde hij zijn uitbreidingsvoorstel van Moskou tijdens een economisch forum in Sint-Petersburg. Moskou moet de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen. Want binnen de MKAD barst de stad, die officieel 11,5 miljoen inwoners kent, uit haar voegen. Per jaar stijgt de bevolking sinds 2002 met 200.000 mensen. De drukte is het meest zichtbaar aan de files: de wegen slibben dicht. Op hetzelfde forum opperde Medvedev de komst van een internationaal financieel centrum om de concurrentie met andere wereldsteden aan te kunnen. Op 1 juli gaf de president de opdracht aan de Moskouse burgemeester, Sergej Sobjanin, en de gouverneur van de oblast (regio) Moskou, Boris Gromov, binnen tien dagen met een plan te komen.
Zij antwoordden binnen de tijdslimiet en kozen voor een uitbreiding ten zuiden en zuidwesten van Moskou. Een gebied van 144.000 hectare, waardoor de hoofdstad, met de huidige 107.000 hectare, 2,35 keer zo groot wordt als nu. Ter vergelijking: de provincie Utrecht beslaat ruim 144.000 hectare. Het gaat om de plek buiten Moskou waar het minst bevolkt is. Momenteel wonen hier 250.000 mensen. Overheidsgebouwen, inclusief de kantoren van de premier en het kabinet en de presidentiële administratie, verhuizen naar deze 'stad van de ambtenaren', waardoor het centrum van Moskou een leefbaarder karakter krijgt. Twee miljoen mensen komen in het nieuwe deel te wonen. Ten westen van Moskou is plek voor het financiële centrum. De plannen bieden ook ruimte voor een metrolijn naar het innovatiecentrum Skolkovo, Medvedevs antwoord op Silicon Valley. De details zijn onbekend en de financiering is nog niet rond, maar over twintig jaar moet de uitbreiding voltooid zijn. Dat de plannen niet vaststaan, bewees Sobjanin halverwege augustus. De gemeente had de uitbreiding opgerekt: van 144.000 naar 160.000 hectare. ,,De extra grond biedt ruimte voor de ontwikkeling van Moskou voor de komende vijftig jaar", motiveerde de burgemeester de wijziging.
Na dertig minuten rijden vanuit Moskou bereikt de bus Troitsk. Moskou slokt deze slapende stad met haar 37.600 inwoners straks op. Volgens de Russische krant Izvestija komen in Troitsk onderwijs- en wetenschapsinstellingen. De zomerhitte versuft de stad nog meer. Het centrum bestaat alleen uit flats. Bij een winkelcentrum zitten jong en oud op bankjes uit te blazen in de schaduw. Alleen bij de supermarkt is het een komen en gaan van mensen.
Zij mogen zich in de toekomst inwoner van Moskou noemen. Met alle voor- en nade Politici beslissen over ons."
Inspraak hebben de betrokken bewoners tot dusverre niet gehad. De plannen zijn een speeltje van de Russische machthebbers. Toch belooft Sobjanin aan de bewoners de kans om mee te denken: ,,Publieke hoorzittingen en referenda komen niet. Niettemin houden we zeker publieke hoorzittingen over specifieke aspecten, zoals de gezondheidszorg, woningbouw, onderwijs en de inrichting van het landschap."
Veiligheidsmanager Oleg Vasilev (35) koestert geen enkele illusie over de invloed van de burgers, laat hij weten tijdens een wandeling door Troitsk. ,,In een democratisch land telt de bevolking mee. Maar hoe totalitairder het regime, hoe minder het volk iets te zeggen heeft." Neemt niet weg dat hij achter de uitbreidingsplannen staat. ,,Het kan niet dat in Moskou de ambulance en de brandweer in de file staan als ze uitrukken."
Halverwege Troitsk en de Russische hoofdstad ligt Desna. Een datsjadorp dat doormidden wordt gespleten door de gelijknamige rivier. Houten huisjes met tuinen kijken uit over het slingerende water. De wc bevindt zich in een hokje in de tuin. Dit zijn de datsja's van de arbeidersklasse. Rond deze traditionele woningen bouwen de nieuwe rijke Russen hun eigen stenen buitenhuis. Ze verstoppen zich achter hun muren.
Bij de rivier zoeken de bewoners verkoeling tegen de brandende zon. Op een grasveld liggen de vriendinnen Tatjana Jevsoekova (38) en Jelena Doebogrizova (37). Jevsoekova is in Desna geboren en woont hier nog altijd. Doebogrizova bezoekt haar moeder als ze de hitte in Moskou wil ontvluchten. Ze scharen zichzelf onder de werkende klasse. Ze vrezen voor het lot van Desna. ,,Straks bestaat alles uit beton en asfalt", zegt Doebogrizova bezorgd. ,,Met huizen van meerdere verdiepingen en winkelcentra", vult Jevsoekova aan. Ze vervolgt: ,,Er komen bouwprojecten waar zakenmensen aan kunnen verdienen. Door corruptie. Alleen de elite gaat hier wonen. Ik vrees de dag dat ze langskomen, op mijn deur kloppen en zeggen: 'Mevrouw, u moet verhuizen.' Dan kom ik in een flat terecht en het geld dat ik voor mijn datsja en de grond krijg, bedraagt nooit de werkelijke waarde."
Verzet heeft geen zin. Een voorbeeld vormt de komst van een snelweg tussen Moskou en Sint-Petersburg door een eeuwenoud bos. Een plan afkomstig van de regering, maar het stuit op verzet van burgers. Ze blijken kansloos. Inwoners van Boetovo, een voorstad ten zuiden van Moskou, vochten een confrontatie uit met de autoriteiten om de vernietiging van particuliere huizen te voorkomen. Het mocht niet baten.
De twee vrouwen beseffen dat ze in een kansloze positie zitten en zien daarom het nut van protesteren niet in. ,,Met de ouderen die hier wonen?", kaatst Doebogrizova terug. ,,In Boetovo maakte het toch ook niks uit? De regering luistert niet naar ons."

Geen opmerkingen:

Een reactie posten