Een fluitje in het metrostation

Zwartrijders, ze zijn er natuurlijk ook in Rusland. Zeker in de Moskouse metro.
Vaak gaat het zwartrijden als volgt. Elk metrostation heeft een poortje waar je doorheen moet. Bij de meeste stations slaan de hekjes hiervan met veel geraas dicht als je je kaartje niet hebt gescand. Het is mogelijk om die hekjes te slim af te zijn. Of je loopt heel snel door of je springt als een paard half over deze horde heen. Zwartrijden is daarom meer een bezigheid voor tieners of twintigers. Mocht de zwartrijder dit obstakel hebben gepasseerd dan volgt een automatisch deuntje die het meest doet denken aan de eerste vogels in de lente.
Is er dan geen bewaking om die zwartrijders te beletten hun hobby uit te oefenen? Jawel, die is er. Vaak is het een vrouwtje in een groenzwart uniform die in een hokje zit of wat ronddrendelt rond de poortjes. Bij het horen van het vogeltjesgeluid blaast ze op haar fluitje. Zo'n ouderwets ding met een balletje erin. Maar het blijft bij fluiten. Soms roept ze wat na, terwijl de zwartrijder zich onbekommerd begeeft naar de ellenlange roltrap. Een goede mogelijkheid om de dader alsnog in de kraag te vatten. Ook omdat onderaan de roltrap een medewerker van de metro zit. Maar deze optie staat niet in het takenpakket. Soms haalt de zwartrijder de roltrap niet. Dat is als de militsija eens een keer aanwezig is.
Onlangs besloot ik aan zo'n metromedewerkster in groenzwart uniform te vragen waarom ze niet meer doet dan fluiten. Vlak daarvoor had op haar metrostation Dinamo een zwartrijder toegeslagen. Hij - rastahaar, donkere tatoeage op zijn onderbeen - stond wat te lummelen voor de poortjes. Plots liep hij snel door het metropoortje en de gebruikelijke rituelen volgden: de hekjes knalden met het nodige geratel dicht, het vogeltjesdeuntje schalde door het station en de bewaakster blies hard op haar fluitje en deed verder niks. De rastaman bleef nog even staan, keek rond en kuierde op zijn dooie akkertje naar de roltrap.
Ik stond naast de medewerkster, die in haar hokje zat. ,,Waarom doet u niets?", vroeg ik. Ze zat half ingedoken met haar armen op haar bureau. Ze richtte haar hoofd op en zei sloom: ,,Ik heb op mijn fluitje geblazen." Ze sprak haar zin uit op een toon alsof ze tegelijkertijd zei: 'Ik heb mijn werk gedaan. Meer kan ik er ook niet aan doen.'
Vervolgens bleef ze me uitdrukkingsloos aankijken. Ik maakte een schijnbeweging om ook als een echte jonge Rus over de hekjes te springen, maar besloot me aan de regels te houden. Zowaar kreeg ik de medewerkster aan het lachen.