Lenins lichaam verdeelt Russen nog altijd

Voor de een staat hij symbool voor een totalitair regime. Voor de ander blijft hij een held. Het opgebaarde lichaam van Sovjetleider Vladimir Lenin houdt Rusland bezig.

Ze hebben het erover gehad, voordat ze naar het Moskouse Rode Plein gingen om een videofilmpje te maken. Moet Vladimir Lenin, daar opgebaard in een mausoleum, blijven liggen of moet de legendarische, bolsjewistische revolutionair en de architect van de Sovjet-Unie worden begraven? Natalja en Irina schetsen de discussie die deze dagen is opgelaaid sinds bekend is dat zijn mausoleum wordt gerenoveerd en gesloten blijft tot eind april, terwijl Lenin niet van plaats veranderd.
‘Hij heeft veel voor de Russische geschiedenis betekend’, zegt Natalja, terwijl ze voor Irina’s camera poseert. Achter Natalja ligt het granieten, marmeren mausoleum vanwege de renovatie onder een bolvormige witte tent. Een bruin hek met rode lichten erop vormt de afscheiding met het publiek. Natalja somt op: ,,Zijn Oktoberrevolutie in 1917, de burgeroorlog en zijn rol tijdens de Eerste Wereldoorlog, hij maakt deel uit van ons land.”
Wat de twee 18-jarige vriendinnen betreft mag Lenin blijven liggen wegens zijn invloed voor Rusland. Toch begrijpen zij de enorme aversie tegen Lenins mausoleum bij andere Russen. ,,Hij richtte een totalitaire staat op”, voegt Irina toe. ,,Velen zijn hier slachtoffer van geworden. Velen zijn omgekomen.”

Al sinds zijn dood in 1924 ligt Lenin opgebaard in een graftombe. De discussie over wat te doen met zijn lichaam speelt sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991. Rusland nam toen afscheid van Lenins communisme dat het land vanaf 1917 vorm had gegeven. Na het einde van het Sovjetrijk klinken er stemmen om Lenin te begraven. In een opiniepeiling vorig jaar schaarde 56 procent van de bevolking zich achter dit idee.
Maar een invloedrijke groep, de communisten, biedt verzet: handen af van Lenin. Niet alleen van het mausoleum, maar ook van zijn standbeelden door heel Rusland. De Sovjetleider is voor de communisten de verpersoonlijking van een imperium met de overwinning op nazi-Duitsland, ruimtevaart en gratis onderwijs en zorg als gevolg.
Ze hebben steun van niemand minder dan president Vladimir Poetin, opgegroeid in de Sovjet-Unie. Hij vergeleek eerder deze maand op een bijeenkomst voor aanhangers Lenins gebalsemde lichaam met dat van relikwieën van christelijke heiligen. Hij mikt op zijn electoraat, de Sovjetklasse. ,,Velen zeggen dat het mausoleum in tegenspraak is met tradities. Wat gaat in tegenspraak met tradities? Ga naar het Holenklooster in Kiev of bekijk het klooster in Pskov of de Griekse berg Athos. Daar liggen overblijfselen van heiligen. Je kunt alles zien.”

Lenin zelf had liever een begrafenis. De Sovjetleiding willigde zijn wens niet in. Had ze dat maar gedaan, vindt de 30-jarige Masja. Ze maakt foto’s van de witte tent. ,,Om mijn vrienden te laten zien hoe het mausoleum erbij ligt. Lenin moet worden begraven, want zijn ziel is uit zijn lichaam. Jij zou het toch ook niet leuk vinden als allemaal mensen naar jouw opa komen kijken. En ook nog eens tegen betaling. Daarbij, door Lenin gingen de grenzen dicht. Er was geen vrijheid. Ik kom uit Vorkoeta. Weet je waar dat ligt? In het noorden bij de Goelagstrafkampen.”
Het mausoleum vormt een van de attracties op het Rode Plein. Al staan er als het open is geen dikke rijen om Lenin te bezichtigen. Russen en toeristen maken graag foto’s van het monument. Net als Aleksandr Gasitsj (52),die op doorreis is naar zijn ouders in het Noord-Russische Archangelsk. Hij groeide op in de communistische jeugdbeweging Komsomol. ,,Het Rode Plein symboliseert de geschiedenis van Moskou en dus van Rusland. De rol van het plein, het Kremlin als vesting, kerken. Daar hoort Lenin bij.” Hem uitwissen kan niet, vindt Gasitsj. ,,Je moet de geschiedenis niet veranderen.”