'Gorkipark was een slecht gekleed meisje'

Het Moskouse Gorkipark kende tot een jaar geleden een treurig bestaan. Maar nu is het park volledig opgeleefd en omarmd door de hippe middenklasse. 'De overheid heeft dit keer de juiste mensen geraadpleegd.'

Zelfs jeu de boules weten de Russen in het Moskouse Gorkipark, in het centrum van de stad, hip te maken. Elf banen liggen naast elkaar, maar daaromheen gebeurt het. Een dj draait in de witte bar La Boule zijn plaatjes. Voor hem danst een handjevol Russen. Sangria, kir royal en cider staan op de menukaart. Naast de bezette banen vieren Russen aan tafels met rood-wit geblokt zeil verjaardagen.
Ruim een jaar geleden was dit feest onmogelijk. Gorkipark, een Sovjetmonument uit 1928 en vernoemd naar schrijver Maksim Gorki, was een nachtmerrie uit de wilde Russische jaren negentig. Voor de toegang moest worden betaald. Het geratel van achtbanen klonk door het park. Eethuisjes hadden illegaal een plek veroverd, zolang ze maar geld betaalden. Het park was zijn oorspronkelijke functie voor ontspanning en cultuur totaal kwijt.

Nu vervult het deze rol als oase in een hectische stad weer. Op een warme zomeravond niet alleen bij La Boule. Twintig meter verderop kijken bezoekers naar een film in de openluchtbioscoop. Daarnaast picknickt de hippe middenklasse in het gras met een laptop of iPad in het midden. Overal is gratis draadloos internet. Hiphoples wordt gegeven op een podium. Op zandvelden spelen teams strandvolleybal. De achtbanen zijn verdwenen. Net als de illegale eethuizen. De entree is gratis. 'Nu is het Gorkipark voor ontspanning, om elkaar te ontmoeten, te eten en te werken', zegt pr-manager Anastasia Anikejeva (26) van het park op een bankje.
Het wonder van het Gorkipark komt op naam van toenmalig directeur Sergej Kapkov, werkzaam voor Verenigd Rusland, de partij van president Vladimir Poetin. Hij pakte het juist aan, meent professor urbanstudies Sergej Nikitin (33). 'Het Gorkipark was een slecht gekleed meisje, waar de lelijke kleding en de dikke laag make-up van moest worden verwijderd.' Kapkov is inmiddels hoofd van het Culturele departement in Moskou en Olga Zacharova, oud-directeur van de oppositiezender Dozjd, heeft hem opgevolgd.

De metamorfose verliep razensnel. Studente Maria Joegova (19) kijkt er niet van op. Vroeger kwam ze als klein meisje in het Gorkipark voor de pretparkattracties. Later kon het park haar niet meer interesseren. Nu is ze er twee keer per week te vinden. Vanavond op een bankje met haar iPad. 'Dat is het voordeel van ons politieke systeem. De overheid bepaalt alles en trekt zich niets van de burgers aan. Ze heeft dit keer de juiste mensen geraadpleegd.'
Diezelfde overheid speelt samen met een investeerder een sleutelrol bij de veranderingen, zegt Anikejeva. Ze weigert te zeggen wie, maar de naam van oligarch en eigenaar van de Engelse voetbalclub Chelsea Roman Abramovitsj zoemt rond. Kapkov is een bekende van hem en Abramovitsj is de partner van Dasja Zjoekova, directrice van Garage, een centrum voor moderne cultuur, dat is verhuisd naar het Gorkipark. Kapkov meldde vorig jaar dat de renovatie, die drie tot vijf jaar gaat duren, twee tot drie miljard roebel (51 miljoen tot 76 miljoen euro) per jaar kost.

Het Gorkipark, dat voor Moskou is als Central Park voor New York, vormt het symbool van een veranderende, liberale stad onder burgemeester Sergej Sobjanin. Westerse invloeden zijn zichtbaar. Voormalige fabrieken zijn uitgegroeid tot gewilde uitgaansplekken. De overheid neemt stoffige parken onder handen. De Russen ontdekken de fiets. 'Mensen ontwikkelen zich en willen meer', verklaart Nikitin. 'Ze reizen naar Europa en Azië en zien hoe daar wordt geleefd. De overheid en de burger hebben elkaar in dit streven naar verandering gevonden.'

Het zijn imitaties, geeft Joegova toe. Dat gaat veranderen, beweert ze. 'We leren nu van Europa. In de toekomst moeten we onze eigen cultuur combineren met het moderne leven.'