Diep Rusland in: 'China, geef het oosten terug' (6)

Vanaf het Sovjetvliegveld van Chabarovsk naar het centrum van de stad valt het direct op: vrijwel alle autobestuurders zitten rechts. Een totaal niet representatief onderzoek van mij bevestigt dit. Van de tien auto's die geparkeerd staan langs de weg hebben er acht hun stuur rechts zitten.

De meeste zijn Japanners. Russische autodealers en liefhebbers hoppen naar Japan om middenklassers in te slaan en te verkopen in Rusland. Vanuit Vladivostok steek je zo de Japanse Zee over. De Russen hebben liever een degelijke Japanse wagen, want in een Russische Lada of Volga is het de vraag of je het einde van de straat haalt.
De auto's vormen het bewijs: Azië rukt op in Ruslands Verre Oosten. Het ligt om de hoek. Chabarovsk kust haast de grens met China. China slaat Ruslands olie, gas, hout en kolen in om de eigen economie op stoom te houden. Aziatische hotels en bedrijven hebben roebeltekens in hun ogen en vestigen zich op Russisch grondgebied.
Maar denk niet dat Chabarovsk Aziatisch oogt. De Russen zien er net zo Slavisch uit als in Moskou of Sint-Petersburg. De gebouwen, huizen en parken verschillen niet met die in het westen van Rusland en geven de stad een Europees uiterlijk.

Ook de Aziatische arbeider, met name de Chinees, heeft de weg naar Rusland gevonden. Op de centrale markt van Chabarovsk loop je niet alleen tussen de Chinese neptelefoons, nepkleding en schoenen, de Chinezen hebben er hun eigen kraampje of winkeltje. Want in Rusland valt voor hen meer te verdienen. Net als in de bouw. De Russen kiezen liever voor een baan met een hoger salaris en waarvan ze geen vieze handen krijgen, zoals boekhouder, jurist of een een of andere manager.
Zes jaar lang heeft het echtpaar Wong, hij 37 jaar en zij 33 jaar, een eigen telefoonwinkeltje op de markt. ,,Ik verdien nog steeds geld", zegt meneer Wong. ,,Maar het gaat lastig. Sinds de economische crisis in 2008 geven de Russen minder uit. Hun portemonnee is leeg. Ook omdat ze te lui zijn om te werken en liever geld uitgeven aan drank. Tevens is er steeds meer concurrentie van Chinezen die deze kant opkomen en hun eigen bedrijf beginnen."
Het echtpaar voelt zich niet bedreigd in Rusland, dat niet bekend staat om haar gastvrijheid tegenover immigranten. ,,Natuurlijk voelen we ons een buitenlander, maar dat heb je altijd als je in een ander land gaat wonen. De politie licht hier zowel buitenlanders als Russen op. We hebben zelfs Russische vrienden, zoals de verkoper tegenover onze winkel. Maar niet iedereen zal blij met ons zijn."

Dat laatste klopt. De Chinese invasie stuit op verzet. De immigranten beheersen de Russische taal niet en pikken de banen in van Russen. Premier Dmitri Medvedev roept op tot bescherming van het Verre Oosten tegen de expansie van buitenlanders en de vorming van enclaves. Het conservatieve Russische weekblad Argoementy i Fakty kopt: 'China, geef het oosten terug'.
Tatjana Sjisjkova, haar kraam is bezaaid met kleren, reageert op de kop van het weekblad. ,,Aan de ene kant klopt het. Iedereen over de hele wereld zoekt een manier om geld te verdienen. Chinezen zitten overal. Aan de andere kant, we doen al eeuwen zaken met Chinezen. Ze komen uit ons buurland. Hier tegenover mij heeft een Chinees een kraampje. Ik heb er geen moeite mee, zolang ze legaal hier verblijven."
Bij het station kan mechanicus Joeri (30) zich helemaal vinden in de kop van het weekblad. Voor hem staat het standbeeld van de zeventiende eeuwse Russische ontdekkingsreiziger Jerofej Chabarov, naar wie de stad is vernoemd. Hij lag meerdere malen met het rijk Mantsjoerije in de clinch. De Russen namen in 1858 Chabarovsk in na Mantsjoerije te hebben verslagen.

,,De Chinezen zitten overal", zegt Joeri op een bankje. ,,De Chinese politiek streeft erna. Ik heb een Chinese kaart gezien, waarin Rusland binnen de de grenzen van het toekomstige China ligt. Russen trekken weg uit dit gebied, omdat ze in Moskou en de Oeral meer geld kunnen verdienen. Daarvoor komen de Chinezen in de plaats. Daarom is het belangrijk dat Rusland dit gebied ontwikkelt. Het is frustrerend dat een Rus die is opgeleid wordt ontslagen omdat de werkgever een goedkopere Chinees kan aannemen. De Russische regering grijpt te weinig in. Ze maakt zich alleen druk om het geld dat hier wordt verdient naar Moskou te krijgen."
Terug naar de auto's. Dat Japanse auto's door de Russische straten rijden, zit de overheid niet lekker. Met allerlei maatregelen probeert ze de populariteit van de Japanse wagen in te dammen. Bedoeld om de eigen autoindustrie te beschermen. Het jongste plannetje luidt een speciale belasting op oude en nieuwe auto's uit het buitenland. De bedenker van dit idee gaf onder meer als motivatie: ,,De belasting vormt een stevige obstructie van de buitenlandse voertuigen die niet alleen een bedreiging zijn voor de veiligheid op de wegen, maar ook het milieu vervuilen."
Geen Rus in Chabarovsk die dat gelooft.