Een fluitje in het metrostation

Zwartrijders, ze zijn er natuurlijk ook in Rusland. Zeker in de Moskouse metro.
Vaak gaat het zwartrijden als volgt. Elk metrostation heeft een poortje waar je doorheen moet. Bij de meeste stations slaan de hekjes hiervan met veel geraas dicht als je je kaartje niet hebt gescand. Het is mogelijk om die hekjes te slim af te zijn. Of je loopt heel snel door of je springt als een paard half over deze horde heen. Zwartrijden is daarom meer een bezigheid voor tieners of twintigers. Mocht de zwartrijder dit obstakel hebben gepasseerd dan volgt een automatisch deuntje die het meest doet denken aan de eerste vogels in de lente.
Is er dan geen bewaking om die zwartrijders te beletten hun hobby uit te oefenen? Jawel, die is er. Vaak is het een vrouwtje in een groenzwart uniform die in een hokje zit of wat ronddrendelt rond de poortjes. Bij het horen van het vogeltjesgeluid blaast ze op haar fluitje. Zo'n ouderwets ding met een balletje erin. Maar het blijft bij fluiten. Soms roept ze wat na, terwijl de zwartrijder zich onbekommerd begeeft naar de ellenlange roltrap. Een goede mogelijkheid om de dader alsnog in de kraag te vatten. Ook omdat onderaan de roltrap een medewerker van de metro zit. Maar deze optie staat niet in het takenpakket. Soms haalt de zwartrijder de roltrap niet. Dat is als de militsija eens een keer aanwezig is.
Onlangs besloot ik aan zo'n metromedewerkster in groenzwart uniform te vragen waarom ze niet meer doet dan fluiten. Vlak daarvoor had op haar metrostation Dinamo een zwartrijder toegeslagen. Hij - rastahaar, donkere tatoeage op zijn onderbeen - stond wat te lummelen voor de poortjes. Plots liep hij snel door het metropoortje en de gebruikelijke rituelen volgden: de hekjes knalden met het nodige geratel dicht, het vogeltjesdeuntje schalde door het station en de bewaakster blies hard op haar fluitje en deed verder niks. De rastaman bleef nog even staan, keek rond en kuierde op zijn dooie akkertje naar de roltrap.
Ik stond naast de medewerkster, die in haar hokje zat. ,,Waarom doet u niets?", vroeg ik. Ze zat half ingedoken met haar armen op haar bureau. Ze richtte haar hoofd op en zei sloom: ,,Ik heb op mijn fluitje geblazen." Ze sprak haar zin uit op een toon alsof ze tegelijkertijd zei: 'Ik heb mijn werk gedaan. Meer kan ik er ook niet aan doen.'
Vervolgens bleef ze me uitdrukkingsloos aankijken. Ik maakte een schijnbeweging om ook als een echte jonge Rus over de hekjes te springen, maar besloot me aan de regels te houden. Zowaar kreeg ik de medewerkster aan het lachen.

Medvedev vs. Poetin, deel 1

De president en de premier, als vanouds waren ze deze week weer veelvuldig in het nieuws. Vaak is de een, de premier, dat wat vaker dan de ander. Hij, oud-KGB'er, toont zich een daadkrachtig man. Pakt oligarchen aan, voert oorlog in Tsjetsjenië en laat als een ware Rambo zijn mannelijkheid zien in de Russische wildernis.
De ander, de president, staat in de schaduw van die een. Al treedt hij soms naar voren. Hij, jurist, toont zich een liberaal man. Hij bekritiseert de Russische economie, wil een einde maken aan corruptie en geeft een interview aan de meest kritische krant van het land, Novaja Gazeta.
Vorige week vrijdag meldde de een zich weer eens. Hij liet tegenover een club van Westerse Rusland-deskundigen doorschemeren dat hij een nieuwe termijn als president ziet zitten. In 2012 zijn er nieuwe verkiezingen. Eerder had hij deze baan al acht jaar lang. Maar helaas voor hem kent de Russische grondwet een presidentstermijn van vier jaar en mag je alleen na de eerste rit je opnieuw verkiesbaar opstellen. Verrassend was zijn mededeling niet. De man is zo verzot op macht dat hij er wel voor zorgt dat hij het de komende decennia voor het zeggen heeft.
Wel opvallend was dat die ander misschien zin heeft in een langer verblijf als president. Deze week zei hij, tijdens een eigen ontmoeting met diezelfde deksundigen, dat hij daar tot dusverre nog nooit over had nagedacht en dat hij voor de toekomst niks uitsluit.
Algemeen was verwacht dat die een in 2012 weer op de stoel van president zou gaan zitten. Zo zouden ze elkaar steeds aflossen tot ze oud en grijs zijn. Maar waarbij de een altijd voor op de tandem zit en stuurt en de ander lekker meetrapt. Voor hun onderdanen is het op deze manier ook duidelijk. Ze weten dat de een het voor het zeggen heeft en van hem houden ze het meest.
Is er nu een machtsstrijd gaande in het Kremlin? Want heeft die ander het nu gehad met die rolverdeling? Wil hij ook eens daadwerkelijk wat in te brengen hebben? Gaat hij een eigen koers varen en komt hij met een nieuwe partij? Hebben de Russen over drie jaar echt wat te kiezen? En wat vindt de een hier nu allemaal van? Pikt hij deze concurrentie van de man die zijn carrière aan hem te danken heeft? Of is het allemaal een opgezet plan. Zo van: kijk, Rusland is democratisch, want er zijn twee presidentskandidaten. Ondertussen blijft die een gewoon de leider en zorgt hij ervoor dat hij straks president is. Langer dan ooit, want die ander heeft bepaald dat de president na 2012 zes jaar op zijn troon mag zitten.
De een en de ander hebben gezegd dat ze samen nog eens gaan praten over hoe ze nu verder moeten. Wie trekt aan het langste eind?

Gratis naar voetbal

Flyers uitdelen is in Moskou een grote sport. Op straat of bij de uitgang van een metrostation staat altijd wel een mannetje of vrouwtje klaar met een stapeltje folders. 'Neem er alsjeblieft een aan, dan zit mijn werk erop' valt er op hun gezichten te lezen.
De flyers kunnen van alles zijn. Een rondje bij de uitgang van metrohalte Vojkovskaja, populair vanwege de dichtbij gelegen shopping mall Metropolis (252 winkels, meer dan elf fastfoodrestaurants, een bioscoop en bowlingbanen) geeft een aardig beeld. De televisieaanbiedingen van de Mediamarkt, een aankondiging van een Spaans festival bij warenhuis Stockman, het opknappen van woningen, cursussen Engels, Duits, Frans, Spaans en Italiaans en de prijslijst van een kapper.
Sommige uitdelers staan binnen bij de uitgang van de metrohalte meteen al op de trap. Anderen wachten buiten de mogelijke klant op in een fel geel jasje, met een bord om hun lichaam, hebben iemand bij zich die op stelten staat of kleuren de straat met een kippenpak aan. De laatste niet daar gezien, maar ergens anders in Moskou.
Het is altijd handig om de flyers aan te nemen. Naast de gebruikelijke rotzooi zit er soms wel iets nuttigs tussen. Dat leverde de afgelopen week de volgende score op: een gratis kaartje voor het hele gezin voor de voetbalwedstrijd Moskou-Perm (0-2), een uitnodiging voor een bezoek aan de Moskouse bierbrouwer Mospivo, een gratis dansles bij de nieuwe dansschool Dance First en vijf procent korting bij restaurant Kaskad als je je flyer laat zien.
De meest bruikbare flyer, in kontzakformaat, is van een medisch centrum (vijf procent korting). Op de achterkant staat het schema van de Moskouse metro. Met natuurlijk aangegeven bij welke lijnen de centra zich bevinden.

'Je zag die Lada naar beneden zakken'

'Onze Opel', kopte de internetsite gazeta.ru gisteren. De Russen zijn maar al te blij met de koop van Opel door de Russische Sberbank. De GAZ-fabriek in Niznji Novgorod profiteert namelijk ook van de deal. Het bedrijf is industrieel partner. Dat betekent dat de Opels straks uit deze fabriek rollen. Bestemd voor die aantrekkelijke Russische automarkt, na Duitsland de grootste van Europa. Het meest belangrijk is wel dat de Russen nu een kijkje kunnen nemen in de Opelkeuken. Zo hopen ze de technologische achterstand op de buitenlandse merken goed te maken.
Dat is hard nodig, want de Russische automerken hebben een bedroevende reputatie. Dat blijkt wel als je naar de mening van Russen vraagt.
Denis (24) is bij autodealer Avtomir, in een buitenwijk van Moskou, op zoek naar een nieuwe wagen. Hij gaat voor een Renault. Andere auto's bekijkt hij niet. Waarom geen Russische? Hij moet hard lachen. ,,Ik heb twee keer een Lada gehad. Na drie maanden mankeerde aan dat ding van alles. Onderdelen vielen eraf. Hij maakte een enorme herrie. Ze zijn naar verhouding nog duur ook. Ik neem liever een Renault. Dan betaal ik meer, maar dan weet ik zeker dat ik waar voor mijn geld krijg."
Ook verkoper Maksim Borisov van Avtomir is niet enthousiast. Leunend tegen een grijze Chevrolet: ,,Russische auto's lopen achter. Sinds twee jaar hebben Lada's een airbag. Japanse merken hadden dat veel eerder."
Michail Kovrigin, hoofdredacteur van autonet.ru en mede-auteur van vijftien autoboeken, zweert bij een Opel. Een Skoda-kalender hangt boven zijn computer. ,,Een vriend van mij had een Lada. Als hij spullen in de achterbak stopte, zag je die auto naar beneden zakken."
Alleen autoverkoper Oleg Kripakov van Megamotors lijkt vertrouwen in Russische wagens te hebben. Zijn werkkamer bevindt zich in een kantoor dat meer weg heeft van een barak. Op de achtergrond valt het geluid van de Moskouse autoracebaan Leningradski Prospekt te horen. ,,Vroeger rammelden die dingen inderdaad aan alle kanten." Hij zit op zijn bureaustoel, pakt de leuningen en schudt lachend heen en weer. ,,Maar dat is allang niet meer zo. Het zit bij de Russen tussen de oren dat Russische wagens slecht zijn. Het wordt tijd dat dat beeld gaat veranderen."