'Rusland is niet meer belangrijk'

,,De Russische films zijn helaas minder bekend dan de Sovjetfilms. Toen ik klein was betekende Mosfilm niet veel voor mij. Je ging naar de bioscoop en dat was het. Maar toen ik hier kwam werken, merkte ik hoe speciaal het was voor de wereld. De films waren te zien over de halve wereld. De Sovjet-Unie was een rijk tot in Azië. We hadden onze eigen prijzen. Oscars telden niet mee. Buitenlandse regisseurs kwamen naar ons toe tijdens festivals. De Sovjetfilm was het Hollywoord van dit deel van de wereld.

Tijdens de Sovjet-Unie was film strak georganiseerd. Ze vormden een krachtig middel binnen het Sovjetsysteem. De Sovjet-Unie gebruikte de film om het onderbewustzijn van de mensen te beïnvloeden. Na de val van het communisme viel de overheidssteun weg en was er weinig meer over van Mosfilm. De zwerfhonden renden over het terrein. Zelfs Noord-Korea had betere apparatuur. Het was een ramp.
In 1998 kocht ik Mosfilm. We hebben de weg omhoog gevonden. We hebben alles opgebouwd zonder de steun van de overheid. We zochten naar manieren om geld te verdienen, want dat hadden we we nodig om te investeren. We verkochten Sovjet-films aan Russische televisiekanalen. Kleinere filmstudio's konden tegen betaling gebruik maken van onze faciliteiten (op deze manier haalt Mosfilm nog altijd geld binnen, FA). Zo gingen we stap voor stap vooruit. Ik herinner me dat we in het begin op bezoek gingen bij een Duits camerabedrijf om apparatuur te kopen. Ze hebben ons drie dagen laten wachten, omdat ze dachten: Die Russen hebben geen geld (lacht). Nu bellen we en krijgen we direct onze spullen. Onze technologie is verbeterd en ligt op hetzelfde niveau als Hollywood. Ik denk dat we over vijf tot tien jaar meer films kunnen produceren.

Dat onze films in het buitenland niet te zien zijn, komt omdat we niet genoeg geld hebben voor wereldwijde distributie. Daarbij is Rusland een ander land. We zijn niet meer belangrijk, niet relevant genoeg. De Sovjet-Unie had een idee, een ideologie. Goed of slecht, daar kun je over discussiëren, maar het was er. Dat maakte de wereld nieuwsgierig naar dit idee en via films konden ze daarachter komen. Het huidige Rusland heeft geen idee, alleen gas. Amerika heeft ook een ideologie en je gaat naar de films om te kijken wat die inhoudt. Europa heeft geen ideologie (lacht). Wel toen ze het Christendom propageerde. Dat ging gepaard met beroemde schilders. Kunst gedijt bij een ideologie.
Er is zekere talent in Rusland. Maar de jonge regisseurs verkeren in een vicieuze cirkel. In Rusland kopen de bioscopen voor een jaar een pakket aan Amerikaanse films. Daar zitten dan vier grote films bij. De rest is niks. Als Russische film kom je daar niet tussen. Voor de bioscoopdirecteuren is het makkelijk. Zij hoeven voor de rest van het jaar niet meer na te denken. Jonge regisseurs kiezen daarom voor buitenlandse festivals, maar buitenlanders willen alleen films over dronken Russen en dat we vrouwen slaan.
Ik kan mezelf redden. Ik ben beroemd. Maar kleinere filmbedrijven hebben het moeilijk. Mosfilm heeft niet genoeg geld om jong talent te steunen. Politici zeggen dat ze het begrijpen, maar ze weten niet hoe ze film moeten gebruiken. Poetin praat erover, maar doet niets. Een keer spong hij bij. Nu heeft Mosfilm een beschermde status, zodat het niet kan worden overgenomen en op deze grond hotels en casino's kunnen worden gebouwd. Het hangt natuurlijk niet af van één persoon. Misschien menen politici dat ze met films geen geld kunnen verdienen en denken ze: We hebben al goede Amerikaanse films."

Karen Sjachnazarov (60), filmregisseur en directeur van Mosfilm.