Nieuwe timelapse, dit keer van Sint-Petersburg

Sint-Petersburg mag natuurlijk niet achter blijven wat betreft een timelapse. Dit keer voor de liefhebber met een strijkje. Andrew Efimov mag zichzelf op de borst kloppen. En voor de timelapse van Moskou is dat ExtremeTV.

Saint-Petersburg Timelapse from an_ef on Vimeo.

En van dezelfde maker. Dezelfde muziek, iets eenvoudiger, maar andere beelden.

'Rusland is niet meer belangrijk'

,,De Russische films zijn helaas minder bekend dan de Sovjetfilms. Toen ik klein was betekende Mosfilm niet veel voor mij. Je ging naar de bioscoop en dat was het. Maar toen ik hier kwam werken, merkte ik hoe speciaal het was voor de wereld. De films waren te zien over de halve wereld. De Sovjet-Unie was een rijk tot in Azië. We hadden onze eigen prijzen. Oscars telden niet mee. Buitenlandse regisseurs kwamen naar ons toe tijdens festivals. De Sovjetfilm was het Hollywoord van dit deel van de wereld.

Tijdens de Sovjet-Unie was film strak georganiseerd. Ze vormden een krachtig middel binnen het Sovjetsysteem. De Sovjet-Unie gebruikte de film om het onderbewustzijn van de mensen te beïnvloeden. Na de val van het communisme viel de overheidssteun weg en was er weinig meer over van Mosfilm. De zwerfhonden renden over het terrein. Zelfs Noord-Korea had betere apparatuur. Het was een ramp.
In 1998 kocht ik Mosfilm. We hebben de weg omhoog gevonden. We hebben alles opgebouwd zonder de steun van de overheid. We zochten naar manieren om geld te verdienen, want dat hadden we we nodig om te investeren. We verkochten Sovjet-films aan Russische televisiekanalen. Kleinere filmstudio's konden tegen betaling gebruik maken van onze faciliteiten (op deze manier haalt Mosfilm nog altijd geld binnen, FA). Zo gingen we stap voor stap vooruit. Ik herinner me dat we in het begin op bezoek gingen bij een Duits camerabedrijf om apparatuur te kopen. Ze hebben ons drie dagen laten wachten, omdat ze dachten: Die Russen hebben geen geld (lacht). Nu bellen we en krijgen we direct onze spullen. Onze technologie is verbeterd en ligt op hetzelfde niveau als Hollywood. Ik denk dat we over vijf tot tien jaar meer films kunnen produceren.

Dat onze films in het buitenland niet te zien zijn, komt omdat we niet genoeg geld hebben voor wereldwijde distributie. Daarbij is Rusland een ander land. We zijn niet meer belangrijk, niet relevant genoeg. De Sovjet-Unie had een idee, een ideologie. Goed of slecht, daar kun je over discussiëren, maar het was er. Dat maakte de wereld nieuwsgierig naar dit idee en via films konden ze daarachter komen. Het huidige Rusland heeft geen idee, alleen gas. Amerika heeft ook een ideologie en je gaat naar de films om te kijken wat die inhoudt. Europa heeft geen ideologie (lacht). Wel toen ze het Christendom propageerde. Dat ging gepaard met beroemde schilders. Kunst gedijt bij een ideologie.
Er is zekere talent in Rusland. Maar de jonge regisseurs verkeren in een vicieuze cirkel. In Rusland kopen de bioscopen voor een jaar een pakket aan Amerikaanse films. Daar zitten dan vier grote films bij. De rest is niks. Als Russische film kom je daar niet tussen. Voor de bioscoopdirecteuren is het makkelijk. Zij hoeven voor de rest van het jaar niet meer na te denken. Jonge regisseurs kiezen daarom voor buitenlandse festivals, maar buitenlanders willen alleen films over dronken Russen en dat we vrouwen slaan.
Ik kan mezelf redden. Ik ben beroemd. Maar kleinere filmbedrijven hebben het moeilijk. Mosfilm heeft niet genoeg geld om jong talent te steunen. Politici zeggen dat ze het begrijpen, maar ze weten niet hoe ze film moeten gebruiken. Poetin praat erover, maar doet niets. Een keer spong hij bij. Nu heeft Mosfilm een beschermde status, zodat het niet kan worden overgenomen en op deze grond hotels en casino's kunnen worden gebouwd. Het hangt natuurlijk niet af van één persoon. Misschien menen politici dat ze met films geen geld kunnen verdienen en denken ze: We hebben al goede Amerikaanse films."

Karen Sjachnazarov (60), filmregisseur en directeur van Mosfilm.

Eindelijk, timelapse van Moskou. Geniet.

Al een tijdje op zoek geweest en eindelijk een goede gevonden: een timelapse van Moskou. Kroeta!

Het kloppende hart van de Sovjetfilms

Voor een verhaal over het legendarische filmbedrijf Mosfilm kreeg ik onlangs een rondleiding over het terrein. Aan de rand van park de Mussenheuvel, buiten het centrum van Moskou, vormde Mosfilm, met het beroemde logo van de arbeider en de boerin, het kloppende hart van de Sovjetfilm. De Sovjet-ideologie en propaganda waren de drijvende krachten. Wereldberoemde regisseurs als Sergej Eisenstein en Andrej Tarkovski draaiden hier hun films. Meer dan drieduizend films rolden uit de studio's.
De controle op de films tijdens de Sovjet-Unie ging ver, blijkt uit een legende, die persvoorlichtster Olga Vasileva vertelt tijdens de privé-rondleiding. Ze wijst naar een stuk groen achter de vroegere toegangspoort. ,,Daar had Stalin (een groot filmliefhebber, FA) een huis. Hij bekeek de films zelf voordat ze aan het publiek werden getoond. Eisenstein liep vol spanning naar Stalin en leverde zijn film in. Als Stalin die goedkeurde, haalde Eisenstein opgelucht adem. Geen strafkamp voor hem."

Op het terrein van Mosfilm is het Oude Moskou als filmset nagebouwd, inclusief de typische Russische houten huizen, kasseien en de koepels van een Russische-orthodoxe kerk. Mosfilm moest Moskou wel kopiëren, want het moderne Moskou is als filmlocatie teveel verpest door de oneindige reclameborden en airco's.

In een hoek van het Oude Moskou staat een Duitse oorlogstank, die de hoofdrol speelt in de laatste film van Mosfilm De Witte Tijger (Engelse versie), die momenteel in de bioscopen draait en is geregisseerd door Mosfilmdirecteur Karen Sjachnazarov. De film, met de nodige explosies, gaat over een onverslaanbare tank, die de Sovjets frustreert. Een Sovjetmilitair slaagt er niet in om de tank uit te schakelen en is bereid twintig, vijftig of honderd jaar te wachten om dat wel te doen. Maar de tank zit in zijn hoofd en blijkt niet te bestaan. De film eindigt met een monoloog van Adolf Hitler, die verklaart dat de mens niet zonder oorlog kan.
In een interview dat ik diezelfde dag had met Sjachnazarov zei hij: ,,De boodschap is dat oorlog behoort tot ons leven. Ondanks dat politici zeggen dat ze geen oorlog willen, gebeurt het toch. Niemand wil het. Maar terwijl we nu met elkaar praten, wordt er ergens gevochten."
De trailer van De Witte Tijger:

Uniformen die werden gebruikt in De Witte Tijger. Maar ook in andere oorlogsfilms. Ze kunnen steeds uit de mottenballen worden gehaald voor een nieuwe film. Mosfilm heeft buiten Moskou een eigen locatie waar alle oorlogsfilms worden opgenomen.
De Tweede Wereldoorlog blijft een belangrijk thema in de Russische filmindustrie. Niet raar, zegt persvoorlichtster Olga Vasileva: ,,De herinnering aan de Grote Vaderlandse Oorlog moet blijven bestaan, zodat jongeren niet vergeten wat er is gebeurd. Het hoort bij de opvoeding. Elke gezin in Rusland heeft wel op de een of andere manier te maken met deze oorlog. Daarbij biedt de oorlog allerlei thema's, zoals over liefde en heldendom."

Een auto uit de garage van de gevreesde Lavrenti Beria (boven), baas van de geheime dienst onder Stalin, behoort ook tot de museumstukken. Allerlei filmattributen staan opgesteld in een ruimte en zijn te zien tijdens voor iedereen toegankelijke rondleidingen. Kleding uit de film Oorlog en Vrede, naar het boek van Lev Tolstoj, en een paard uit Anna Karenina van dezelfde schrijver.

Een opname van muzikanten. In het gebouw van Mosfilm zijn overal specialisten bezig met het klaarstomen van films. Voor speciale geluidseffecten weten dames zonder de hulp van computers het geluid van paarden na te doen. Hoe ze dat voor elkaar krijgen, laten ze niet weten. Dat is hun geheim en dat verkoop je niet. Anders ben je je specialiteit kwijt en word je niet meer gevraagd. In een andere ruimte houden ze zich bezig met het verschrikkelijk irritante nasynchroniseren van buitenlandse films. Vasileva: ,,Russen houden daar niet van films met de originele taal. Anders moeten ze steeds naar beneden kijken voor de ondertiteling en dat leidt af."

Op de set van de Gevangene van de Kaukasus, een komische klassieker uit de jaren zestig. Mosfilm werkt aan een moderne versie. Fotograferen was verboden vandaar het wazige beeld toen ik er toch snel een maakte. Deze versie van de Gevangene van de Kaukasus is een variant op het boek van opnieuw Tolstoj. Een serieuze is er ook. De in Dagestan opgenomen, prachtige film Gevangene van de Kauskaus met de acteurs Oleg Mensjikov en Serge Bodrov jr, die schitterde in de legendarische misdaadfilms Broer.

Twee herinneringen uit legendarische tijden. De Oscar voor Oorlog en Vrede van Sergej Bondartsjoek in 1969 en die voor Dersoe Oezala van Akira Kurosawa in 1976 in de categorie beste buitenlandse film. Ze staan te glanzen in een vergaderzaal van Mosfilm.
Russische films komen tegenwoordig niet verder dat de bioscopen in de voormalige Sovjelanden. Ze halen zelden de buitenlandse filmteaters. Daarover in mijn volgende blog meer. Voor de liefhebbers heeft Mosfilm een groot aantal films op internet gezet. Zie hier en hier.

Amerika drinkt cola, Rusland kvas

Het kraantje van de gele tank gaat wijd open. Een bruine vloeistof stroomt eruit en vult het plastic glas, 15 roebel (0,36 eurocent) voor 0,2 liter, tot de rand. Gretig drinkt een Moskoviet het binnen enkele seconden op. Op de zijkant van de tank staat in rode letters de naam van Ruslands meest geliefde frisdrank, квас (kvas).

Als de zomer is begonnen, stijgt de vraag naar kvas in Rusland, maar ook in andere voormalige Sovjetrepublieken. Niet alleen in de winkel, maar ook op straat. Tanks op een trekkar of andere tappunten duiken op op de stoepen. De veertigjarige kvasverkoopster Katja Petrova - met een groen schort en slippers aan - heeft zich met haar tank strategisch opgesteld tussen een tramhalte en het metrostation Vojkovskaja, buiten het centrum van Moskou. Reizigers moeten wel langs haar. Ze heeft amper de tijd om een gesprek te voeren, want telkens vraagt een klant om een glas kvas. ,,Kvas is een traditie", zegt ze vanonder haar parasol. ,,Het is een cultuur. Kvas is als wodka, de winter en de beer. Dit hoort bij Rusland. Elke generatie groeit ermee op." De Russen kennen zelfs koude kvassoep, okrosjka (recept).
Sinds de tiende eeuw drinkt Rusland kvas. Een goed glas koude kvas lest de dorst. De Russen roemen het natuurlijke gehalte. Geen kunstmatige stoffen, maar onder meer mout en meel. Kvas heeft een brood-, biersmaak en, hoe kan het anders in Rusland, er zit alcohol in, een procent. Zelfs kinderkvas bevat 0,5 procent alcohol, zegt Jevgeni Sjatilov (33), directeur van het kvasmuseum van de Moskouse fabrikant Otsjakovo.

Maar dat beschadigt het lichaam niet, vervolgt hij tijdens een rondleiding door de fabriek. Kvas is zelfs uitermate gezond, stelt hij. ,,Natuurlijk is kvas geen medicijn. Maar de drank is goed voor de organen en voor het immuunsysteem. Dat hebben artsen ontdekt toen ze onderzoek deden op Duitse soldaten. Zij hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog in Rusland kvas gedronken en bleken daardoor goede stelsels te hebben. Kvas is gezond en daarom populair onder Russen."
In de jaren negentig kende kvas een dip, zegt Sjatilov aan de bar, waar verschillende soort kvas kunnen worden geproefd. Maar nu is de drank bezig met een opmars. Volgens hem drinkt 50 procent van de Russen kvas. ,,Na de val van de Sovjet-Unie wilde iedereen Fanta of cola proberen. Dat was nieuw. Nu iedereen die dranken kent, keren de Russen terug naar kvas. Ze willen een natuurlijke drank. Uiteindelijk willen we cola van de markt verdrijven." De Russen zijn in de tegenaanval gegaan met het kvasmerk Nikola (geen cola).

Pogingen om zelf de Westerse markt te veroveren zijn mislukt, vertelt Sjatilov met spijt in zijn stem. ,,Amerikanen hebben hier weleens kvas geproefd. Ze kunnen niet wennen aan de smaak. Het Westen houdt meer van zoet dan Rusland."
Artjom Makarenko (18) geniet van een glas kvas op straat. Binnen een mum van tijd heeft hij er eentje op. Hij zweert haast bij kvas uit een tank. Puurder, meent hij. ,,Maar het lekkerst is als mijn oma thuis kvas maakt."