In Rusland wijkt alles voor de gast

Bij elk bezoek staan de gezichten somber en druipt de teleurstelling ervan af. ,,Ga je nu al? Je moet blijven", klinkt het smekend als ik van tafel ga om te vertrekken. ,,Dan eten en drinken we nog wat samen", gooien mijn Russische vrienden in de strijd. De avond duurt dan al vijf uur. Mijn Russische vriend en zijn vrouw laten zich van hun meest gastvrije kant zien. De tafel staat vol met eten: salades, worst, fruit, haring, kip aan het spit, aardappels, augurken en frisdrank. Een fles wijn wordt opengetrokken en er wordt bij elke hap geproost en gespeecht. Op de vriendschap, de vrouwen en de toekomst.
Ze hebben kosten noch moeite gespaard en mijn vrienden hebben het al niet zo breed. Met hun twee kleine kinderen wonen ze in een flat op drie kwartier rijden met de bus van Moskou. Ze slapen met zijn allen in de slaap/televisie/woonkamer. Wat rest, zijn de badkamer en de keuken. Als het later is dan 23.00 uur wil ik opstappen. De laatste bus vertrekt en het wordt tijd dat de kinderen gaan slapen. Niks daarvan. Ik moet blijven. Het voelt als een tweede familie.
Het is de beroemde Russische gastvrijheid ten voeten uit. Voor de gast moet alles wijken. Ook als het om een totaal onbekende gaat. Hoe vaak gebeurt het niet dat ik voor een interview bij iemand thuis nog een kotelet, wat aardappels en salade krijg. Eerst eten dan werken, luidt het motto. Er ligt altijd wel wat klaar in de Russische ijskast voor de onverwachte gast. In Oekraïne mocht ik niet weg, voordat ik een tweede maaltijd had gegeten. De overgebleven kotelet en tomaten kreeg ik in een boterhamzakje mee. Weigeren kon niet.
De gastvrijheid en hechte vriendschappen zijn noodzakelijk, vertelt vriendin en psychologe Sasja (28), die onlangs bij me thuis kwam eten. Nippend aan een glas witte wijn zegt ze: ,,In Rusland is iedereen met elkaar samen. We moeten elkaar steunen. Als een groot gezin. Vriendschap heb je nodig als je in een onzeker land woont als Rusland. Je weet niet wat de dag van morgen brengt en op de overheid kan je niet rekenen." En dan weten de Russen inderdaad niet van ophouden, beaamt ze. ,,Russen kennen geen grenzen. Alles moet mogelijk zijn, zodat de gast het naar de zin heeft. Net als thuis. Russen hebben geen enorm sociaal leven. Ze zitten vaak thuis, want geld om naar het museum of het restaurant te gaan, is er niet. Dus vinden ze het prachtig als iemand langskomt."
Mocht ik ooit terugkeren naar Nederland dan weten mijn vrienden wat hun staat te wachten. Een etentje bij mij thuis gaat tot minstens in de vroege uurtjes door. Wat zal ik teleurgesteld zijn als ze eerder vertrekken.