donderdag 9 juni 2011

Jonge Russische wetenschapper wurmt zich los

Al te graag wilde Rusland vorig jaar de Nobelpijs voor de Scheikunde opeisen. Maar dat viel niet mee. De prijs ging naar de wetenschappers Andre Geim en Konstantin Novoselov. Beiden geboren in Rusland, maar de eerste heeft zich tot Nederlander genaturaliseerd en de tweede heeft zowel een Russisch als een Brits paspoort. Het onderzoek waarmee zij de Nobelprijs wonnen, verrichtten zij in het buitenland. Zo viel er voor Rusland weinig te vieren. Al kregen Geim en Novoselov de felicitaties van premier Vladimir Poetin. Maar ze moeten er niet aan denken om terug te keren naar Rusland: geen faciliteiten, goede condities, bureaucratie en corruptie, zeiden ze.
Het moet de twee Russische leiders, Poetin en president Dmitri Medvedev, irriteren dat hun land niet schittert op het wetenschappelijke niveau. De Sovjet-Unie kon regelmatig juichen voor internationale successen en Nobelprijzen. Maar na de val van het Sovjetrijk belaalt Rusland amper succes op wetenschappelijk niveau. En dat terwijl Poetin Rusland graag ziet als een internationale grootmacht en Medvedev wetenschap en technologie als zijn kindje beschouwt.
Om het niveau van de Russische wetenschap omhoog te krikken kwam de Russische regering op het idee om beurzen toe te kennen aan veertig wetenschappers, waarvan twintig buitenlandse wetenschappers. Met voor elke beurs een bedrag van 3,3 miljoen euro. Te besteden in drie jaar. De enige Nederlander die de beurs vorig jaar kreeg toegewezen is Peter Sloot, hoogleraar computational science aan de Universiteit van Amsterdam. Hij opende afgelopen maand in Sint-Petersburg een laboratorium in het ITMO (Instituut voor informatietechnologie, mechanica en optica) voor zijn onderzoek. In een inspirerende omgeving. Met de Staatsuniversiteit van Sint-Petersburg uit 1724 om de hoek en met het beeld van de Russische wetenschapper en dissident Andrej Sacharov, de vader van de Russische waterstofbom en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede, bijna pal voor de voordeur.
Het doel van de beurs is Russische, jonge, wetenschappers in contact te brengen met het buitenland, zegt Sloot. ,,Om de isolatie van Rusissche wetenschappers te doorbreken en voor de ontwikkeling van jonge wetenschappers."
De oude generatie uit de tijd van de Sovjet-Unie, zittend in de gezaghebbende Russische Academie van Wetenschappen, maakt nog steeds de dienst uit. Jongeren krijgen niet de kans. Sloot: ,,De academie is heel rigide." Poetin en Medvedev willen haar invloed verminderen.
Russische geleerden van de Academie van Wetenschappen hadden tijdens de Sovjet-Unie geen contact met buitenlanders. Publicaties werden alleen in het Russisch geschreven en niet in het door de internationale wetenschap gebruikte Engels. Met de val van de Sovjet-Unie twintig jaar geleden gingen de grenzen open, maar obstakels bleven bestaan, legt promovendus Viktor Kasjirin (23)uit. Hij maakt sinds dit jaar deel uit van het team van Sloot. ,,Het is alsof je uit de gevangenis bent. Je hebt vrijheid, maar je weet niet wat je ermee moet doen. De oudere wetenschappers spreken geen Engels en weten niet hoe ze met het buitenland moeten samenwerken. Met behulp van Sloot leren wij denken als in de moderne wetenschap. We werken nu niet zoals onze voorvaderen tijdens de Sovjet-Unie."
Wel zijn de Russisch wetenschappers verlost van het verstikkende klimaat tijdens de Sovjet-Unie, merkt Kasjirin. ,,De wetenschap werd toen van bovenaf gecontroleerd. Onderzoekers werden gedwongen om zich bijvoorbeeld met ruimtevaart bezig te houden."
Een dag voor de opening van het laboratorium ontmoetten Sloot en de andere beloonde wetenschappers Medvedev. Punt van zorg is de Russische bureaucratie. Sloot en de anderen kaartten dit probleem aan bij de president. Russische wetenschappers moeten rapporten schrijven, waar inhoudelijk weinig in staat, weet Sloot. ,,Dit is tijdsverspilling. Die tijd kunnen ze beter gebruiken voor het schrijven van een Engelse publicatie.’’


Geen opmerkingen:

Een reactie posten