1 mei: de bijna-arrestatie van Dima

Om 09.45 uur gisteren afgesproken met vriend Dima op metrostation Poesjkinskaja. Het was 1 mei, de Dag van de Arbeid en in Moskou dé kans om te demonstreren. Ook voor Dima, die gewapend met een zelfgemaakte poster: '2x2=5. Tsjoerov, kopieer Grizlov niet' kwam aanlopen. Zijn creatie verwijst naar eerdere verkiezingsfraudes. De getallen verwijzen naar het gesjoemel met de uitslagen en de tekst betekent dat Vladimir Tsjoerov, de voorzitter van de kiescommissie, niet moet doen wat de leider van Verenigd Rusland Boris Grizlov, de partij van Poetin, wil.
Dima is sociaal-democraat en journalist. Hij had met vrienden afgesproken om zich aan te sluiten bij de demonstratie van Rechtvaardig Rusland. Een partij die wordt toegestaan door het Kremlin en soms hard uithaalt naar Verenigd Rusland. Rechtstreekse kritiek op Poetin of Medvedev is er niet bij, vertelde Dima.
Het was in de drukte even zoeken naar zijn vrienden. De demonstranten waren op weg naar het Poesjkinplein in het centrum van de stad en bevonden zich op de Petrovboulevard. Het was een sliert van ongeveer duizend man. Rechtvaardig Rusland bestaat uit verschillende afdelingen/organisaties, die zich bij de partij hebben aangesloten. De sliert was daarom opgedeeld in verschillende vakken. Er was het vak van gepensioneerden, die demonstreerden voor een hoger pensioen. Daarvoor liepen in groene shirts jongeren die pleitten voor een beter milieu. Anderen voor meer internetgebruik en gekleed in hun uitrusting waren er oorlogsveteranen die zich vergeten voelen. Ieder gedeelte had zijn eigen vlaggen en spandoeken, in de geel-rode partijkleuren. De stoet had wat carnavalesk: orkesten met blazers en trommels liepen mee en toen de demonstranten hun eindpunt hadden bereikt, haalden jongeren aan de kop van de stoet acrobatische trucs uit op speciale fietsen. Om de zoveel tijd werd er wat omgeroepen en afgesloten met het traditionele, Russische ,,hoera, hoera, hoera", een soort van strijdkreet. De muziek, de fietsers en het hoera waren bedoeld om de mensen een goed gevoel te geven, aldus Dima. Zo ging dat ook bij demonstraties tijdens het communisme.
Na vijf minuten meegelopen te hebben haalde Dima trots zijn poster uit zijn plastic zak en toonde hem aan zijn vrienden. Speciaal voor een fotojournalist hield hij hem nog even duidelijk omhoog. Vanaf dat moment had Dima de aandacht van een agent die op gelijke hoogte met ons kwam meelopen. Nog geen twee minuten later verschenen er twee mannen met oortjes en een van hen rukte Dima's poster uit zijn handen. De agent en een van de mannen met het oortje namen Dima mee. Hij stribbelde tegen. Zijn vrienden keken toe. Niemand deed wat. Een minuut later werd Dima losgelaten. ,,Ik heb gezegd dat ik journalist ben. Ze hadden geen zin in een groot verhaal in de krant en omdat ik ook niet meewerkte, lieten ze me gaan. Ze wilden geen rel tussen al deze mensen. Die twee mannen met oortjes weigerden zich te identificeren. Zij en de agent zijn van buiten de partij." Volgens Dima kwam kort daarna de rechterhand van de leider van Rechtvaardig Rusland naar hem toe. ,,Je ziet het: Rusland is een geleide democratie'', had ze tegen hem gezegd. Op mijn vraag of ik hem niet had moet helpen, zei hij: ,,Nee, dat hoeft niet. Als ze je oppakken, laten ze je na twee uur vrij. Dat doen ze met alle demonstranten."
Bij het Poesjkinplein eindige de demonstratie voor een podium, waarop sprekers van Rechtvaardig Rusland hun zegje deden. Partijleider Sergej Mironov hekelde de rol van Russische oligarchen tijdens de economische crisis. Ook gaf hij af op de monopoliepositie van Verenigd Rusland. Hij riep op tot een einde aan verkiezingsfraude. Een leider van de vakbond pleitte voor meer stakingsrecht van de arbeiders. Een ander richtte zich tegen de Moskouse burgemeester Loezjkov en zijn bouwwoede ten koste van cultuur-historische gebouwen en parken, zoals hij van plan is rond het Poesjkinplein. ,,Zij mogen het wel zeggen. Maar de gewone mens niet", sprak Dima. Hij voegde eraan toe dat de grootste angst van het Kremlin onrust is onder het volk en dat dat leidt tot een revolutie.
Na een kwartier was het tijd om de demonstratie te verlaten. De sprekers die nu nog kwamen, vertelden toch allemaal het zelfde, verklaarde Dima. De nieuwe plaats van bestemming was de McDonald's (de eerste ooit in Rusland), waar het tijd was voor cola, kipnuggets en ,,freedom fries'', zei Dima lachend.