vrijdag 7 augustus 2009

In Rusland is iedereen het mikpunt

Rijken, alcoholisten, gepensioneerden, politici, niemand ontsnapt aan Russische grappen.

-Papa, wanneer ik later groot ben, wil ik premier worden.
-Nou, jongen, om premier te worden moet je nog heel veel groeien. Eerst moet je president worden!

Rusland is het land van de humoristische anekdotes. Met name van de politieke, zegt Olga Frolova, taalkundige aan de Linguïstische Staatsuniversiteit Moskou.
Oud-president en huidig premier Poetin en huidig staatshoofd Medvedev zijn niet de eerste Russische slachtoffers van politieke anekdotes. Deze grappen ontstonden in de jaren 20 van de vorige eeuw, toen de communisten aan de macht waren. Gedwongen door de censuur zochten de Russen een weg om hun ongenoegen te uiten en politici op de hak te nemen. Van Stalin tot Gorbatsjov; elke Sovjetleider moest eraan geloven. Al was het vertellen van zulke grappen niet zonder gevaar.
De politieke anekdote is modern, legt Frolova uit „De huidige anekdote is een kort, humoristisch verhaal dat iets of iemand belachelijk maakt. Het moet wel uit het leven zijn gegrepen. Het moet actueel zijn, anders slaat de grap niet aan. Ik vertelde in de jaren 90 een grap over Brezjnev (voormalig Sovjetleider tussen 1964 en 1982, FA). Niemand moest hierom lachen.”
De oudste anekdotes stammen uit de 18e eeuw, vervolgt ze. „Dat waren grappige verhalen die gebaseerd waren op echte gebeurtenissen en centraal stonden in het leven van de mensen. Dit komt terug in het werk van Ruslands grootste dichter Poesjkin (1799-1837, FA).”
Politiek is een populair onderwerp maar eigenlijk wordt geen thema in de moderne anekdote ongemoeid gelaten. Het kan over van alles gaan, benadrukt Sergej Tichonov. „Rijke Russen, alcoholisten, gepensioneerden, politici, iedereen komt een keer aan de beurt. Daarom zijn de grappen, naast het taalaspect, vaak moeilijk te begrijpen voor buitenlanders. Ze gaan over specifiek Russische onderwerpen.”
Tichonov is communicatiemanager bij radiostation Humor FM. Dat zendt de hele dag grappen uit, afgewisseld met muziek. Door heel Rusland luisteren per dag ongeveer 2 tot 3 miljoen mensen naar de zender, zegt Tichonov. Anekdotes staan centraal bij Humor FM. Elke werkdag is er de Anekdote-parade. Hiervan worden de beste na een verkiezing in het weekend nog eens uitgezonden. Als bron gebruikt de redactie de vele anekdotesites, zoals anekdot.ru.
Humor FM beantwoordt volgens Tichonov aan de Russische behoefte tot lachen. „Humor is een onontbeerlijke factor in de Russische samenleving. Russen hebben humor nodig. In het algemeen is hier veel verdriet. Daarom moet je ook kunnen lachen.” Frolova: „Humor is onmisbaar. Het is om te relaxen. Humor helpt problemen naar de achtergrond te dringen.”
Maar die humor kan ook te ver gaan, vindt de docente. Ze toont zich bezorgd over de nieuwste soort anekdotes, die passen in een tijd dat Rusland zich steeds meer profileert. „Het zijn anekdotes die ik niet wil vertellen. Ze zijn nationalistisch. Deze grappen zijn agressief tegenover andere landen. Via internet komen ze binnen en het is moeilijk te controleren wie daar achter zit.”

Dit artikel verscheen op 6 augustus in het Reformatorisch Dagblad.

Lachen kan ook op anekdot-film.ru.

Vertaling spotprent: kaal-behaard-kaal-behaard.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten