'Voor jongeren is het erg zwaar in Tsjetsjenië. Je leert en leert, je haalt je diploma, maar je kan geen werk vinden. Veel jongeren hangen daarom rond op de bazaar. Ik heb gestudeerd voor tandarts, maar werk nu als fotograaf bij de ijsbaan. Ik heb zelf een fototoestel gekocht. Niet iedereen kan zich dat veroorloven.
Alleen met de juiste connecties krijg je een baan. Of je betaalt ervoor. Als een directeur jou een baan wil geven dan moet je hem betalen. Iemand die meer geld neerlegt, krijgt de functie. Ik heb een keer gesolliciteerd. 'Hoeveel geld heb je?', vroeg de directeur. 'Dat heb ik niet', antwoordde ik. 'Ik ben slim. Je hebt verstand nodig', zei ik tegen hem. Het heeft niet geholpen. Ach, zo gaat het op de hele Noord-Kaukasus.
Wij werken met zijn vijf-en hier. Met zijn allen huren we deze ruimte, waar we onze foto's kunnen afdrukken. De huur ligt op 20.000 roebel per maand. Ik verdien 12.000 roebel per maand. Ik heb een vrouw en drie kinderen. Dankzij mij werkt hier ook een vriend van mij. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen.
Tijdens de oorlog ben ik gevlucht naar een dorpje buiten Grozny. Toen ik terugkeerde, zag ik dode lichamen, modder, afval. Kadyrov doet het goed. Hij is een held voor allen. Dankzij hem is er nieuw leven in Grozny. Hij heeft in korte tijd een stad opgebouwd. Wat hij zegt, gebeurt.Het is stabiel in Tsjetsjenië. Vroeger liep iedereen met wapens rond. Nu kun je rustig naar de bioscoop.
Drie aanslagen deze week? In één nacht. Daar weet ik niks van. Ik kijk ook geen televisie. Dan zie je alleen Kadyrov.
Kadyrov kan niet iedereen helpen, werk geven en geld geven. Hij heeft ook maar twee handen en een paar ogen. Ik weet ook niet of hij de problemen van jongeren kent. De omgeving om hem heen is slecht. Hij heeft om zich heen mensen die aan zichzelf denken. Ze schermen Kadyrov af en verrijken zich. Hun kinderen lopen met wapens rond en voelen zich een koning.'
Arbi (30), fotograaf.
'Op 9 januari 1995 werd mijn broer Magomadov Sjamsa gearresteerd. De oorlog in Tsjetsjenië was toen ruim een jaar aan de gang. Hij had afgesproken met een vriendin in Grozny. Toen hij van haar huis vertrok, werd hij zeshonderd meter verderop opgepakt door Russische soldaten. Hij werd op twee plaatsen in zijn voet geschoten. Hij zou naar zijn ouders, waar ik ook was, gaan. We hebben de hele dag op hem gewacht. Later heb ik gesproken met getuigen die hebben gezien dat hij werd gearresteerd. Hij ging van gevangenis naar gevangenis. Ik heb geprobeerd hem op te zoeken, maar ik heb hem niet meer gezien. Tot op de dag van vandaag is zijn lot onbekend.
Het is moeilijk om te achterhalen waar hij zich bevindt. Vroeger dacht ik dat gaat makkelijk. Maar zo eenvoudig is het blijkbaar niet. Na al die jaren ben ik niks opgeschoten. Ik heb aan alle leiders van dit land brieven geschreven, maar niets heeft geholpen. Misschien dat Ramzan Kadyrov ons wil helpen. Per slot van rekening is hij een Tsjetsjeen. De leider van deze deelrepubliek. Maar hij kan deze beslissing niet nemen. Er is nog een macht boven hem. Het Kremlin laat dat niet toe. Die wil het niet. De Russische leiders willen niet graven in zaken die voor hen confronterend zijn. Maar ze moeten erkennen wat er gebeurd is in die jaren. Er zijn meerdere mannen verdwenen. Het beste zou zijn als er een waarheidscommisie komt, die alles boven tafel haalt.
Ik houd me niet bezig met politiek. Ik denk aan de vrouwen van wie de mannen of zonen zijn verdwenen. Ik wil deze vrouwen een rustig leven bezorgen. Misschien dat Ruud Gullit eens langs kan komen bij ons. Misschien kan hij ons helpen.
Ons kantoor zit aan de Poetinboulevard. Voor ons is het een gewone straat. De wederopbouw is prima. Mensen moeten normaal kunnen leven en wonen. Je moet verder. Wij ook. Maar de wond blijft.'
Madina Magomadova (56), voorzitter 'Moeders van Tsjetsjenië voor vrede'.
'Tsjetsjenen willen de eerste zijn. We kunnen niet achterover zitten. We concurreren met elkaar. Niet om wie het meeste geld heeft, maar om wie wegen kan bouwen.We moeten bouwen en het hoogste gebouw neerzetten. Zo denken we ook als we in het leger zitten. Wij moeten de meeste doden maken. Ken je Noeradilov Chanpasja? Hij was een Tsjetsjeen. Tijdens de Slag om Stalingrad doodde hij 920 Duitsers.
Tsjetsjenen zijn gelijk. We kennen geen feodaal stelsel, zoals in de andere deelrepublieken. Daar heb je clans. Dat maakt het moeilijk om met elkaar te praten. Wij zijn één volk.
Tsjetsjenië hoort niet onafhankelijk te zijn. Wat we deden in de jaren negentig was een provocatie. Moskou raakte geïrriteerd, omdat de leiders van Tsjetsjenie zich wilde afscheiden. Ik voel me Russisch. Tsjetsjenië is te klein om zelfstandig te zijn. Wij hebben te weinig eigen middelen.
Kadyrov is nu al een historisch figuur in de Tsjetsjeense geschiedenis. Hij heeft een doel en gaat er recht op af. Hij bouwt huizen, zorgt voor gas en licht en helpt de armen. Hij heeft voor vijf blinden vijf speciale huizen laten bouwen. Hij heeft de moskee gebouwd, het 'hart van Tsjetsjenie'. Het is nu rustig in Tsjetsenië. Elk jaar gaat het beter.
Tijdens de twee oorlogen met de Russen in de afgelopen twintig jaar heeft Kadyrov ook familieleden verloren. Hij wil niet dat er weer oorlog komt. Diplomatie is beter dan oorlog. Praten is beter dan vechten.
Tsjetsjenië krijgt niet alleen geld vanuit de Russische regering. Kadyrov heeft een stichting opgericht. Vernoemd naar zijn vermoorde vader Achmat. Dat geld is bestemd voor de wederopbouw. Dat geld komt van Tsjetsjeensen zakenmensen in Moskou. Ze werken in de olie- en financiële sector. Ze willen hun vaderland helpen.
Natuurlijk zijn er vijanden, de wahabieten. Dat zijn geen moslims. Het enige wat ze willen creëeren is chaos. Ze zijn uit op geld en macht.'
Moesa Achmadov (55), schrijver.
'We leven net als in het Sovjet-systeem, maar dan met een andere saus eroverheen. Kijk naar die portretten van Kadyrov en Poetin op straat. Dat is toch absurd. Op de radio en televsie hoor je alleen maar dat alles goed gaat. Het is een mythe. Waarom is de belangrijkste straat vernoemd naar Poetin? Die moet vernoemd zijn naar een van onze eigen helden.
Religie is onze traditie. Die hoort bij Tsjetsjenië. Maar Kadyrov weet helemaal niets van onze geschiedenis en cultuur. Hij gebruikt de islam om het volk te onderdrukken. Om de massa te controleren. Er is geen scheiding van staat en kerk. Kadyrov kijkt alleen naar de Arabische wereld. Maar we hebben Europa nodig en landen als Japan.
Geld van het Kadyrov-fonds gaat alleen naar de moskee, Kadyrovs paleis of naar het salaris van Ruud Gullit. Een agent verdient 30.000 roebel per maand. Daarvan houdt Kadyrov 10.000 tot 15.000 roebel in voor het fonds. Dat is geld afkomstig uit het federale budget. Veel huizen zijn leeg. Kijk die huizen daar. Die kun je alleen kopen. De kosten liggen op 6.000 dollar per vierkante meter. Maar geen Tsjetsjeen heeft daar geld voor. Alleen directeuren, zakenmensen en bankiers.
Moskou heeft het hier voor het zeggen en geeft Kadyrov de vrije hand. In 2004 kwam bij een aanslag Achmat Kadyrov om, de vader van Ramzan. Zijn vader wilde de inkomsten van de Tsjetsjeense olie voor de deelrepubliek behouden en koos daarmee voor een eigen koers. Dat was tegen het zere been van Moskou. Achter de dodelijke aanslag op Achmat zit Moskou. Diezelfde dag was Ramzan in Moskou en vroeg Poetin hem bij hem te komen. Kadyrov krijgt carte blanche in Tsjetsjenië, zolang hij de lijn van het Kremlin volgt.'
Moerad Nasjtsjchojev (71), politiek analist.
'Na de eerste Tsjetsjeense oorlog is er niets gebouwd door toenmalig leider Maschadov. En kijk eens nu wat er allemaal staat. Mensen willen in Tsjetsjenië blijven.
Kadyrov zorgt voor stabiliteit, omdat het duidelijk is wie er nu aan de macht zit. Veel leiders vochten om de macht. Tegen elkaar. Hij heeft de bevolking opgedragen de wapens in te leveren. Wie dat niet doet, wordt gezien als een terrorist en belandt in de gevangenis. Degenen die niet wilden luisteren, zijn gevlucht naar de bergen. Kadyrov is een tiran, maar alleen tegenover de vijanden van het Tsjetsjeense volk. De bevolking is tevreden over deze politiek. Zij is moe van oorlog.
Kadyrov heeft belangrijke voorwaarden geschapen om te studeren. De belangrijkste is dat hij rust heeft gebracht, zodat wij kunnen leren. We kunnen naar Europa om te studeren, omdat Kadyrov een speciaal programma heeft opgezet.
Kadyrov heeft ooit gezegd: 'Wij moeten niet naar Europa kijken, maar Europa naar ons.' Voor de ontwikkeling van Tsjetsjenië is hij voortdurend op zoek naar geld. Hij krijgt geld van emirs uit het Midden-Oosten. Zelf is hij ook rijk en stopt eigen geld in het Kadyrovfonds.'
Vachid Dadajev (18), student journalistiek aan de universiteit van Grozny.
'Vier jaar geleden liep Movladi Tepsajev op een veld met twee klasgenoten. Ze pakten een tas, maar dat bleek een mijn uit de oorlog te zijn. Die ontplofte. Zijn vrienden overleden. Movladi is nu blind en heeft geen handen meer. De overheid had de velden niet opgeruimd.
Movladi staat er alleen voor. Samen met zijn vrouw. Hij heeft geen hulp van de overheid en geen protheses. We hebben Kadyrov een brief geschreven, maar daar hebben we geen antwoord op gekregen. Movladi moet het nu doen met 8.000 roebel per maand. Een keer heeft de burgemeester 5.000 roebel gegeven.
In de stad zie je geen invaliden. Dat klopt. Terwijl er wel twee oorlogen zijn geweest. Maar de stad is niet gemaakt voor invaliden. Bussen zijn niet aangepast. Invaliden zitten thuis. Movladi fitnesst thuis en luistert muziek. Dat is wat hij de hele dag doet. Het liefst stuur ik hem naar het buitenland, zodat hij daar geholpen kan worden. Maar het geld hebben we niet.
Een keer kwam er een commissie langs om te oordelen of Movladi recht heeft op hulp. De commissie oordeelde van niet. Ze vinden hem geen oorlogsslachtoffer. Als dit twee jaar eerder was gebeurd, tijdens de oorlog, had hij wel recht op steun. Maar Movladi is wel een slachtoffer!
Van het geld uit het Kadyrovfonds zien we niets. Kadyrov had eerst zijn volk moeten helpen in plaats van alleen bouwen.'
Raisa Oetsmijeva (71), tante van Movladi Tepsajev (20).
