Het is een veelvuldig gespreksonderwerp in mijn Russische
vriendenkring. Elke burger in Rusland moet zich registreren op zijn adres. Dat
mijn vrienden hierover de laatste tijd vaak praten, komt omdat een wet in de
maak is die hogere boetes oplegt voor mensen die niet staan geregistreerd.
Dat laatste is een probleem. Huren is de meest voorkomende
manier van wonen in bijvoorbeeld Moskou. Het lot van de huurder ligt in handen
van de huiseigenaar. Dat raakt bijvoorbeeld vriendin en juriste Tanja (28). Ze
huurt met haar man en hun een-jarig dochtertje een flat buiten het centrum van
Moskou. De eigenaar van hun woning weigert Tanja en haar dochter te registreren.
Want dat kost tijd, zegt Tanja. De verhuurder moet dan naar het politiebureau. Dat
is niet zijn enige bezwaar, gaat Tanja verder. De eigenaar moet belasting
betalen over de verhuur.
Wie niet staat geregistreerd, kan rekenen op een flinke
straf. In de nieuwe wet, het Russische parlement heeft haar in een eerste
lezing goedgekeurd, kunnen de boetes oplopen tot 500.000 roebel (ruim 12.100 euro).
Op een valse registratie staat een gevangenisstraf van maximaal drie jaar. De
wet is bedoeld om Centraal-Aziatische immigranten aan te pakken die vaak met
vijftien tot twintig personen in een flat wonen, maar nu is iedereen de dupe. Het verzet komt tot uiting op internet en bij het Kremlin.
Geen registratie maakt het dagelijkse leven voor Tanja en
haar dochter lastig. Wie in Rusland naar school wil of naar het ziekenhuis
moet, kan dit alleen in de wijk waar hij geregistreerd staat. Tanja en haar
dochter kunnen hier niet terecht. Zij staan geregistreerd in de stad Krasnodar, 1.250 kilometer ten zuiden van de
Russische hoofdstad. Hier woonde Tanja voordat ze verhuisde naar Moskou.
Constant bekruipt haar een onzeker gevoel. Ze wordt behandeld alsof ze een crimineel is, zegt ze. Ze leeft met de angst dat ze elk moment in de problemen kan komen als ze wordt aangehouden of een agent op de deur klopt voor inspectie. Ze loopt
illegaal rond, terwijl ze via haar werk belasting betaalt en Russisch burger is.
De overheid wil controle hebben over het doen en laten van zijn onderdanen, meent
Tanja. Zelf zal ze er proberen onderuit te komen door een agent geld toe te
stoppen als hij naar haar registratie vraagt.
Meer ligt niet in haar mogelijkheden. Het vinden van een
huisbaas die zorgt voor een registratie is een moeilijke klus. Vaak zijn deze
flats ook duurder. Terug naar Krasnodar kan niet. Daar heeft Tanja geen werk. Ze
overweegt te vertrekken naar het buitenland. Zo verjaagt de Russische staat zijn eigen burgers.